Sukces strażników: Mirsk działa na rzecz adaptacji do zmian klimatu. Ale co z wykluczeniem transportowym?

Towarzystwo Benderowskie prowadzi projekt „Klimatyczny strażnik peryferii”. Projekt otrzymał wsparcie finansowe w ramach programu PROTEUS, prowadzonego przez Transatlantic Foundation, europejskie ramię The German Marshall Fund of the United States.

Wniosek do Mirska ws. sprawiedliwości klimatycznej

Działacze stworzyli wniosek do miejskich radnych i urzędników w Mirsku, w którym domagają się stworzenia strategii klimatycznej i planu rozwoju odnawialnych źródeł energii w gminie.

Według TB, lokalna strategia klimatyczna stanowiłaby kluczowy dokument integrujący działania podejmowane przez gminę z polityką klimatyczną realizowaną na poziomie krajowym i unijnym. Aktywiści nie postrzegają jednak kwestii klimatu w oderwaniu od codziennych potrzeb to narzędzie poprawy jakości życia mieszkańców, zwalczania wykluczenia transportowego, równości klimatycznej, ochrony środowiska naturalnego oraz wsparcia zrównoważonego rozwoju, w tym turystyki.

Strategia mogłaby zawierać cele związane z ograniczeniem zużycia paliw kopalnych, zwiększeniem udziału energii odnawialnej, poprawą efektywności energetycznej w budynkach publicznych i prywatnych, a także z rozwojem transportu niskoemisyjnego i gospodarki cyrkularnej. Kluczowe działania to m.in. termomodernizacja budynków, wsparcie dla instalacji OZE, rozwój infrastruktury rowerowej i tworzenie przestrzeni przyjaznych pieszym.

Nie mniej ważne są działania adaptacyjne wobec już zachodzących zmian klimatycznych. Obejmują one m.in. zwiększanie retencji wody, zabezpieczenia infrastruktury przed skutkami ekstremalnych zjawisk pogodowych, ochronę różnorodności biologicznej, a także rozwój zieleni miejskiej i tzw. infrastruktury błękitno-zielonej. Celem jest minimalizowanie ryzyka związanego z powodziami, suszami, falami upałów oraz innymi skutkami zmian klimatu, które mogą wpływać negatywnie na zdrowie, bezpieczeństwo żywnościowe oraz stabilność lokalnej gospodarki. To także element budowania odporności gminy na sytuacje kryzysowe.

Przygotowanie takiego dokumentu powinno opierać się na dialogu społecznym, z udziałem mieszkańców, organizacji pozarządowych, administracji różnych szczebli oraz sektora prywatnego. Ważne

Czytaj też: Rekomendacje klimatyczne dla Szklarskiej Poręby. Energetyka, transport i nie tylko [RAPORT HIPERMIASTA]

Mirsk: Adaptacją się już zajmujemy

Burmistrz Miasta i Gminy Mirsk odpisał, że stworzenie strategii klimatycznej, obejmującej kwestie ograniczenia emisji oraz adaptacji do zmian klimatu jest zrealizowane w części adaptacji.

Samorząd poinformował, że uchwałą Nr LVIII/626 Rady Miejskiej Gminy Mirsk z dnia 31 sierpnia 2023 r. został przyjęty „Plan Adaptacji do Zmian Klimatu Aglomeracji Jeleniogórskiej”. Jest to Plan adaptacji do zmian klimatu Aglomeracji Jeleniogórskiej, miasta Jeleniej Góry oraz powiatów i gmin Aglomeracji Jeleniogórskiej, Plan Adaptacji został opracowany w ramach projektu pn. „Żyj, mieszkaj, pracuj w Jeleniej Górze!” finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014 – 2021.nRada Miejska Gminy Mirsk Uchwałą Nr XXXVI/434/21 z dnia 25 listopada 2021 r. wyraziła wolę przystąpienia do opracowania „Planu Adaptacji do Zmian Klimatu Aglomeracji Jeleniogórskiej”.

W oparciu otą  w dniu 28 grudnia 2021 r. podpisano Umowę partnerstwa krajowego na rzecz realizacji Przedsięwzięcia pn. „Opracowanie Planu Adaptacji do Zmian Klimatu Aglomeracji Jeleniogórskiej”. Stronami Umowy są: Lider – Miasto Jelenia Góra – oraz Partnerzy, Miasta, Gminy i Powiaty z obszaru Aglomeracji Jeleniogórskiej: Gmina Bolków, Gmina Gryfów Śląski, Gmina Janowice Wielkie, Gmina Jeżów Sudecki, Gmina Karpacz, Gmina Miejska Kowary, Gmina Leśna, Gmina Lubomierz, Gmina i Miasto Lwówek Śląski, Gmina Marciszów, Gmina Mirsk, Gmina Mysłakowice, Gmina Olszyna, Gmina Miejska Piechowice, Gmina Pielgrzymka, Gmina Stara Kamienica, Miasto Szklarska Poręba, Gmina Miejska Świeradów Zdrój, Gmina Świerzawa, Gmina Wleń, Gmina Wojcieszów, Gmina Zagrodno, Gmina Złotoryja, Gmina Miejska Złotoryja, Powiat Karkonoski, Powiat Lwówecki i Powiat Złotoryjski. W skład Zespołu wchodzili koordynatorzy z ramienia gmin i powiatów zaangażowanych w opracowanie Planu, przedstawiciele powiatowych centrów zarządzania kryzysowego, sanepidu.

Czytaj też: Raport Hipermiasta: postulaty klimatyczne dla Karpacza

Co z transportem w Mirsku? Wykluczenie transportowe trwa

Aktywiści przekonywali, że szczególnie istotne jest także rozwijanie transportu publicznego, jako podstawowej usługi społecznej.

– Uważamy, że gmina Mirsk mogłaby podjąć działania w kierunku rozwoju takiego transportu na jej obszarze, optymalnie w porozumieniu z innymi samorządami. Ogromną szansą jest uruchomienie kursów Kolei Dolnośląskich od grudnia 2023 roku. Linie komunikacyjne mogłyby mieć charakter dowozowy. Dodatkowe kursy mogłyby także powstać jako przedłużenie kursów międzypowiatowej linii 200 z Lwówka Śląskiego do Mirska, korzystając z już istniejącego taboru. Zwracamy również uwagę, że pojedyncze kursy, takie jak uruchamiane w latach ubiegłych, nie stanowią odpowiedniego transportu publicznego i nie zwalczają wykluczenia transportowego. Transport musi bowiem umożliwiać mieszkańcom w miarę elastyczne poruszanie się i powrót o różnych godzinach – absolutne minimum to 4 pary kursów w dobie – pisali.

Burmistrz nie planuje stworzenia planu rozwoju systemu publicznego transportu zbiorowego. – W zakresie stworzenia planu rozwoju systemu publicznego transportu zbiorowego na chwilę obecną nie są planowane dodatkowe działania – odpisał burmistrz.

Czytaj też: Gmina Kamieniec Ząbkowicki stworzy strategię dla klimatu i transportu rowerowego. Efekt działań strażników na peryferiach

Działacze: Wykluczenie transportowe trzeba zwalczać

Aktywiści nie są zadowoleni z takiej odpowiedzi.

– Z dużym niepokojem przyjmujemy informację, że w najbliższym czasie nie są planowane działania zmierzające do opracowania planu rozwoju systemu publicznego transportu zbiorowego. Choć rozumiemy, że każda jednostka samorządu terytorialnego ma swoje ograniczenia kadrowe i budżetowe, to jednak rezygnacja z planowania rozwoju transportu publicznego jest decyzją, która może mieć poważne negatywne konsekwencje zarówno społeczne, jak i środowiskowe – mówi Jeremi Jarosz z TB – Tansport publiczny jest nie tylko usługą, ale element polityki społecznej, klimatycznej i przestrzennej. Brak wizji jego rozwoju oznacza rezygnację z narzędzia, które może realnie poprawić jakość życia mieszkańców, ograniczyć wykluczenie transportowe i zapewnić bardziej sprawiedliwy dostęp do usług publicznych. Dotyczy to zwłaszcza osób starszych, młodzieży, osób z niepełnosprawnościami czy mieszkańców miejscowości oddalonych od centrum, które często nie mają innej możliwości przemieszczania się niż właśnie transport publiczny.

Jak dodają działacze TB, stworzenie planu to nie zobowiązanie do natychmiastowej realizacji kosztownych inwestycji, lecz przede wszystkim narzędzie analityczne i kierunkowe. Dobrze przygotowany dokument daje możliwość przeprowadzenia rzetelnej diagnozy potrzeb mieszkańców, analizy przepływów komunikacyjnych, wskazania obszarów wymagających interwencji oraz wyznaczenia priorytetów. To fundament dobrej, odpowiedzialnej polityki lokalnej, która odpowiada na rzeczywiste potrzeby wspólnoty samorządowej.

– Zachęcamy także do konsultacji z mieszkańcami i organizacjami społecznymi, które mogą wnieść cenną perspektywę w procesie planowania. W dobie rosnących wyzwań klimatycznych, demograficznych i infrastrukturalnych rezygnacja z planowania transportu zbiorowego oznacza pozostawienie społeczności lokalnej bez narzędzi do budowania lepszej, bardziej zrównoważonej przyszłości – uważają aktywiści.

Czytaj też: Gmina Walim dla klimatu przedmiotem raportu Hipermiasta. Co proponują strażnicy?