15-minutowe miasto. Nowa koncepcja dla mobilności i przestrzeni
Uchronić nas przed stratą czasu na dojazdy do pracy, do lekarza czy do sklepu mają 15-minutowe miasta. Na czym polega ta koncepcja i gdzie wprowadzono ją w życie?
Promujemy koncepcję w ramach realizacji projektu „Tramwaje i kolej dla klimatu”, finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy Norweskich i Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.
15-minutowe miasto to układ przestrzeni miejskiej, pozwalający ludziom na dostęp do miejsc codziennego użytku, takich jak sklepy, punkty usługowe, placówki medyczne i edukacyjne w ciągu 15 minut drogi pieszo lub rowerem od ich miejsca zamieszkania, bez konieczności podróżowania samochodem lub komunikacją miejską.
Pomysłodawcą tej koncepcji jest prof. Carlos Moreno z paryskiego uniwersytetu Sorbona, który zaprezentował ją w 2016 roku w piśmie „La Tribune”. Autor w swojej publikacji podkreślił fakt, że istnieje możliwość pogodzenia zrównoważonego rozwoju aglomeracji z działaniami mającymi na celu ukształtowanie nowych sposobów, życia, pracy i odpoczynku. Koncepcja ta staje się coraz bardziej popularna głównie ze względu na rosnącą świadomość ekologiczną. Na jej rozwój wpłynęła także pandemia, podczas której upowszechniona została praca zdalna. Zmniejszyła się mobilność ludzi, a mieszkańcy miast zaczęli doceniać możliwość załatwienia wszystkich najważniejszych spraw w okolicy miejsca zamieszkania – zrobienia zakupów, skorzystania z oferty gastronomicznej, medycznej czy kulturalnej, bez konieczności przedostawania się do innej części miasta.
Czytaj też: Rady osiedli apelują o inwestycje we Wrocławski Węzeł Kolejowy
Co dają miasta 15-minutowe?
Przyjęcie strategii miasta piętnastominutowego oznacza decentralizację życia i usług. Dzięki temu mieszkańcy mogą zaspokoić wszystkie codzienne potrzeby w najbliższej okolicy. Koncepcja miasta piętnastominutowego stoi w sprzeczności z rozwiązaniami popularnymi jeszcze w ubiegłym stuleciu. Wówczas obszary mieszkalne miały być oddzielone od biznesu, handlu, przemysłu i rozrywki.
Zainteresowanie tą ideą znacznie wzrosło w okresie pandemii. Łatwiej bowiem zapewnić mieszkańcom bezpieczeństwo, gdy mają do dyspozycji sieć ścieżek rowerowych i większe tereny zielone. Zaspakajanie życiowych potrzeb w najbliższej okolicy ma niewątpliwie korzystny wpływ na rozwój lokalnej przedsiębiorczości, handlu i usług. Miasto 15-minutowe sprzyja tworzeniu lokalnych wspólnot i zacieśnianiu więzi społecznych. Zauważalnie wzrasta także poziom odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego i przyszłość społeczności.
Czytaj też: My pytamy, urząd marszałkowski odpowiada. Jakie uwagi do studium Wrocławskiego Węzła Kolejowego?
15-minutowe miasta w Europie
Idea miasta 15-minutowego zyskuje na świecie coraz większą popularność. Świadczyć może o tym fakt, że w przestrzeni publicznej pojawiają się coraz to nowe określenia, jak np. miasto ludzkiej skali (Buenos Aires), dzielnice kompletne (Portland, Oregon), witalne okolice (Bogota) czy 20-minutowe sąsiedztwa (Melbourne).
Wiodące miasta na świecie, które wdrażają koncepcję 15-minutowego miasta to m.in. Melbourne, Detroit, Portland w USA, Bogota w Kolumbii, Ottawa w Kanadzie, czy Szanghaj w Chinach. W Europie trend ten rozwijany jest m.in. w Barcelonie, Wiedniu, Mediolanie czy Paryżu.
Obecna mer Paryża Anne Hidalgo uważa, że wdrożenie idei miasta 15 minutowego „to warunek niezbędny dla dokonania ekologicznej transformacji Paryża, a jednocześnie poprawa jakości życia codziennego mieszkańców”. Jest bardzo konsekwentna w działaniu. Mocno wpiera politykę zastępowania komunikacji samochodowej rowerową. W Paryżu to projekt niezwykle ambitny, zważywszy na fakt, że ponad połowa osób tam pracujących, codziennie podróżuje ok. 45 minut.
W ramach wdrażania nowej strategii Paryż zamierza znacznie zwiększyć obszar powierzchni biurowej, po to aby mieszkańcy nie musieli codziennie dojeżdżać do położonych na przedmieściach centrów biurowych. Rozwój przestrzeni coworkingowej, która sprzyja uelastycznieniu modelu pracy pozwala rozmieścić biura jednej firmy w różnych punktach miasta, tak aby pracownicy dojeżdżali do tych położonych najbliżej.
Czytaj: Przyszłość regionu to Dolnośląski Związek Transportowy dla kolei i autobusów
15-minutowe miasta w Polsce
Pierwszym polskim 15-minutowym miastem nazywają Pleszew jego przedstawiciele. Jak twierdzą, to 17 tysięczne miasto położone w Wielkopolsce, jest spójne i optymalne. – Zmieniamy się! Pleszew jest kompaktowy! Bo mamy tu wszystko, czego potrzebujemy do życia na wyciągnięcie ręki – żłobek, przedszkole, szkołę, pracę, instytucje publiczne, opiekę zdrowotną, a wreszcie także i sport, rekreację i różnorodną ofertę kulturalną. Wszystko to dostępne w ciągu 15 minut – pieszo, rowerem czy samochodem lub komunikacją miejską. Jesteśmy kompaktowi, bo to nie tylko miasto. To także wsie, z którymi tworzy jedną, spójną i niepowtarzalną całość
– podkreślał burmistrz Pleszewa, Arkadiusz Ptak.
Czytaj też: Powiat kłodzki: sporo miejsc wykluczonych transportowo [Raport Hipermiasta]
Fot tytułowe – Dworzec w Kłodzku / Hipermiasto / CC-BY-NC-SA 4.0.
Kampanią Wybieram kolej Towarzystwo Benderowskie zachęca mieszkańców do przejazdów kolejowych, a decydentów – do wsparcia rozwoju kolei.
Informacja opublikowana w ramach realizacji projektu „Tramwaje i kolej dla klimatu”, finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy Norweskich i Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny. Treść dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 4.0. Źródła publiczne: PFR, Kraków.pl
