Do gmin trafiły wnioski ws. planów klimatycznych. Co z transportem pieszym i zrównoważoną turystyką?
Towarzystwo Benderowskie prowadzi projekt „Klimatyczny strażnik peryferii”. Projekt otrzymał wsparcie finansowe w ramach programu PROTEUS, prowadzonego przez Transatlantic Foundation, europejskie ramię The German Marshall Fund of the United States.
Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską. Wyrażone poglądy i opinie są jednak wyłącznie poglądami autora(-ów) i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy Unii Europejskiej lub Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Edukacji i Kultury. Ani Unia Europejska, ani organ przyznający nie mogą ponosić za nie odpowiedzialności.
Do badania kwestii klimatycznych wybrano osiem gmin (do 20 tys.): gmina Jedlina-Zdrój, gmina Kamieniec Ząbkowicki, gmina Karpacz, gmina Malczyce, gmina Mirsk, gmina Szklarska Poręba, gmina Świeradów-Zdrój, gmina Walim. Działaniami objęto również poszkodowany przez powódź Lądek-Zdrój.
Działacze stworzyli wniosek do miejskich radnych i urzędników, w którym domagają się stworzenia strategii klimatycznej. Na razie czekamy na odpowiedzi z gmin: Karpacz, Jedlina-Zdrój i Walim. Do gminy Lądek-Zdrój trafi zaś raport z rekomendacjami.
W każdej gmin wnioskowali o stworzenie strategii klimatycznej, obejmującej kwestie ograniczania emisji oraz adaptacji do zmian klimatu, ale też wynikające z analizy warunków lokalnych kwestie szczególne dla każdej gminy. Nie przesądzamy konkretnej formy prawnej, a taki plan mógłby być również stworzony wspólnie z innymi gminami i powiatem, a także jako część programu ochrony środowiska.
Czytaj też: Gmina Walim dla klimatu przedmiotem raportu Hipermiasta. Co proponują strażnicy?
Po co strategia klimatyczna?
Strategia klimatyczna byłaby istotnym dokumentem, który włączyłby działania samorządu gminnego w działania klimatyczne, podejmowane na szczeblu europejskim i krajowym. Nie traktujemy przy tym klimatu jako celu samego w sobie, a jako element poprawy jakości życia mieszkańców, ochrony zasobów naturalnych i rozwoju zrównoważonej turystyki.
Plan taki mógłby przewidywać ograniczanie wykorzystania paliw kopalnych, rozwój odnawialnych źródeł energii, poprawę efektywności energetycznej w sektorze publicznym i prywatnym oraz promowanie zrównoważonego transportu i gospodarki o obiegu zamkniętym. Priorytetowe działania to m.in. termomodernizacja, wspieranie odnawialnych źródeł energii, budowa dróg rowerowych służących transportowi, np. wzdłuż ul. Parkowej i ul. Konstytucji 3 Maja.
Równie istotną kwestią jest adaptacja do zmian klimatu, które już mają miejsce. Obejmuje to m.in. zwiększenie retencji wody, zabezpieczenie infrastruktury przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, ochronę bioróżnorodności oraz rozwój zielonej i niebieskiej infrastruktury w miastach. Działania powinny mieć na celu ograniczenie ryzyka powodzi, suszy, upałów oraz innych skutków klimatycznych, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie ludzi, bezpieczeństwo żywnościowe i funkcjonowanie gospodarki. Działania te są istotne w kontekście budowy odporności samorządu na zjawiska kryzysowe.
Zakładamy, że dokument powinien powstawać w dialogu społecznym, być poprzedzony konsultacjami oraz zakładać współpracę między różnymi szczeblami administracji, sektorem prywatnym, organizacjami pozarządowymi. Warto również, by stworzony plan obejmował mechanizmy monitorowania postępów, regularną aktualizację działań oraz elastyczność w dostosowywaniu się do zmieniających się warunków i wiedzy naukowej.
Transport pieszy dla Karpacza
W przypadku Karpacza wnioskiem było stworzenie programu rozwoju ruchu pieszego, w szczególności na głównych ulicach.Jak wskazywali, ruch pieszy jest najbardziej proklimatycznym, podstawowym sposobem poruszania się po mieście i powinien być wspierany, zwłaszcza w kontekście potrzeb seniorów oraz osób z niepełnosprawnościami.
Kwestia wymagałaby zbadania tematu w skali miejskiej. Niestety, na głównych ciągach czasami nie ma wygodnego przejścia dla pieszych: dotyczy to np. ul. Konstytucji 3 Maja w okolicach dawnego DW FWP Chrobry. To samo dotyczy skrzyżowania ul. Konstytucji 3 Maja i ul. Piastowskiej, gdzie nie wyznaczono przejścia pieszego.
Czytaj też: Raport Hipermiasta: postulaty klimatyczne dla Karpacza
Turystyka dobra dla klimatu. W Walimiu
W przypadku Walimia działacze wnioskowali o stworzenie planu rozwoju zrównoważonej turystyki w gminie.
Ważną częścią strategii powinien być plan dla zrównoważonej turystyki. Jak słusznie wskazuje Strategia Gminy Walim, “Priorytetem Gminy Walim jest turystyka i elementy z nią związane. Turystyka stanowi jeden z najważniejszych kierunków rozwoju gminy. Jest szansą dla wielu ludzi i podmiotów na podjęcie zatrudnienia”. Strategia słusznie zauważa, że “Dzięki czystemu środowisku, wspaniałym krajobrazom, a przede wszystkim odpowiedniej infrastrukturze, gmina, a w szczególności jej mieszkańcy, będą czerpać korzyści z rozwoju turystyki, rekreacji, sportu i kultury.”
Trend turystyki ekologicznej rozwija się na całym świecie. Zauważa się, że rozwój turystyki nie może odbywać się kosztem trwałości krajobrazu, siedlisk przyrodniczych czy spokoju życia mieszkańców, a przeciwnie, powinien wzmacniać lokalne więzi społeczne i gospodarcze. Stąd plan powinien powstawać przy aktywnym zaangażowaniu lokalnej społeczności. Warto przewidzieć rozwój oferty turystycznej w sposób rozproszony i zróżnicowany, by zmniejszyć presję na najbardziej popularne miejsca i równocześnie aktywizować obszary peryferyjne. Kluczową rolę mogą odegrać tu m.in. agroturystyka, eko-pensjonaty, ścieżki
tematyczne (zwłaszcza piesze i rowerowe) czy lokalne wydarzenia o charakterze tradycyjnym.
Istotna jest również coraz lepsza dostępność transportem publicznym i rowerowej oraz rozwój niskoemisyjnych, w tym zasilanych odnawialnymi źródłami energii, obiektów noclegowych.
– Edukacja ekologiczna turystów, promocja czystego dziedzictwa regionu oraz wzmacnianie lokalnej tożsamości kulturowej mogą zbudować przewagę konkurencyjną gminy Walim jako miejsca nie tylko historycznego i popularnego turystycznie, ale również autentycznego i wartościowego – przekonywali działacze w piśmie.
Jedlina czysta bez węgla
W Jedlinie aktywiście proponowali stworzenie planu odejścia od węgla w ogrzewaniu.
– Kluczowym elementem lokalnej polityki klimatycznej powinno być odejście od węgla w ogrzewaniu na obszarze gminy. W miejscowości uzdrowiskowej, której misją jest dbałość o zdrowie, czystość powietrza i wysoką jakość środowiska naturalnego, nie powinno być miejsca na korzystanie z węgla do ogrzewania, jako głównego źródła emisji pyłów zawieszonych, benzo(a)pirenu i innych zanieczyszczeń. Dotyczy to nie tylko obszaru ścisłej ochrony uzdrowiskowej, ale całości gminy, z uwagi na napływ zanieczyszczeń. Utrzymywanie źródeł ciepła opalanych węglem godzi w podstawy gospodarki miasta i jego przyszłość – przekonywali działacze TB.
Zgodnie z wnioskiem, plan taki zakładać powinien przede wszystkim wyeliminowanie indywidualnych kotłów węglowych oraz ich wymianę na źródła niskoemisyjne lub zeroemisyjne, takich jak pompy ciepła, kotły biomasowe nowej generacji, geotermia niskotemperaturowa czy odnawialne źródła energii. Gaz bowiem, jako paliwo kopalne, nie jest już uznawany za odpowiednie źródło ogrzewania. Niezbędne byłoby oczywiście aktywne wspieranie najuboższych gospodarstw domowych, a także pozyskiwanie funduszy na zmianę.
Czytaj też: Rekomendacje klimatyczne dla Szklarskiej Poręby. Energetyka, transport i nie tylko [RAPORT HIPERMIASTA]
