Gmina Walim dla klimatu przedmiotem raportu Hipermiasta. Co proponują strażnicy?
Towarzystwo Benderowskie prowadzi projekt „Klimatyczny strażnik peryferii”. Projekt otrzymał wsparcie finansowe w ramach programu PROTEUS, prowadzonego przez Transatlantic Foundation, europejskie ramię The German Marshall Fund of the United States.
Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską. Wyrażone poglądy i opinie są jednak wyłącznie poglądami autora(-ów) i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy Unii Europejskiej lub Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Edukacji i Kultury. Ani Unia Europejska, ani organ przyznający nie mogą ponosić za nie odpowiedzialności.
Do badania kwestii klimatycznych wybrano osiem gmin (do 20 tys.): gmina Jedlina-Zdrój, gmina Kamieniec Ząbkowicki, gmina Karpacz, gmina Malczyce, gmina Mirsk, gmina Szklarska Poręba, gmina Świeradów-Zdrój, gmina Walim.
Na podstawie szerokich działań projektowych (analiza dokumentów i danych, wizyta studyjna, rozmowy z ekspertami, ankieta dla mieszkańców) działacze stworzyli raport z rekomendacjami, który zostanie przesłany gminie Walim.
Czytaj też: Szklarska Poręba Średnia dla czystego transportu. Najwyżej położony przystanek z planu remontowego kolei
Energetyka
Rekomendujemy stworzenie priorytetowych miejsc rozwoju odnawialnych źródeł energii
Pod OZE należy wykorzystać w szczególności dachy budynków publicznych, zdegradowane tereny poprzemysłowe oraz nieużytki o dobrej ekspozycji słonecznej i wietrznej. Wyznaczenie takich stref pozwoli skoncentrować inwestycje w sposób bezpieczny dla krajobrazu i przyrody oraz ułatwi mieszkańcom i inwestorom podejmowanie decyzji o lokalizacji instalacji fotowoltaicznych czy mikroelektrowni wiatrowych. Takie działanie przyczyni się do zwiększenia udziału zielonej energii w bilansie gminy, poprawi bezpieczeństwo energetyczne i może stworzyć nowe możliwości gospodarcze, w tym dla lokalnych firm montażowych i serwisowych.
Strategia Rozwoju Gminy Walim 2020-2027 nie przewiduje działań na rzecz odnawialnych źródeł energii, co należy zmienić.
Rekomendujemy kontrole w zakresie przestrzegania uchwały antysmogowej
Konieczne są prowadzone systematycznie kontrole, zwłaszcza w sezonie grzewczym, w połączeniu z kampanią informacyjno-edukacyjną na temat szkodliwości spalania śmieci i dostępnych programów wsparcia przy wymianie pieców. Wzmocnienie nadzoru i informowanie mieszkańców o konsekwencjach zdrowotnych i prawnych spalania odpadów może znacząco poprawić jakość powietrza, co ma istotne znaczenie w górskim mikroklimacie i w kontekście rozwijania oferty turystycznej Walimia czy Jugowic.
Transport publiczny
Rekomendujemy rozwój linii nr 5, zwłaszcza w weekendy
Konieczne jest poszerzenie oferty transportowej zwłaszcza w weekendy, aby umożliwić lepszy dojazd turystom oraz mieszkańcom korzystającym z komunikacji zbiorowej do atrakcji takich jak Wielka Sowa czy sztolnie walimskie. Dodatkowe kursy w dni wolne zwiększą dostępność usług publicznych, ograniczą ruch samochodowy i poprawią bezpieczeństwo na lokalnych drogach. Rozszerzenie oferty może być realizowane w partnerstwie z powiatem i sąsiednimi gminami w ramach Aglomeracji Wałbrzyskiej.
Strategia Rozwoju Gminy Walim 2020-2027 nie przewiduje działań w zakresie transportu publicznego, zatem konieczne jest stworzenie nowego dokumentu w zakresie transportu i klimatu.
Rekomendujemy stworzenie konsultacji społecznych ws. rozwoju transportu publicznego
Konsultacje pozwolą poznać potrzeby mieszkańców wszystkich sołectw i lepiej dostosować siatkę połączeń, częstotliwość kursów oraz standard usług. Angażowanie lokalnej społeczności w proces planowania komunikacji sprzyja większej akceptacji zmian, pozwala wychwycić realne potrzeby, a także wzmacnia dialog między mieszkańcami a samorządem.
Transport rowerowy
Rekomendujemy udział w projekcie wypożyczalni rowerów elektrycznych aglomeracji wałbrzyskiej
Dzięki rowerom wspomaganym elektrycznie nawet osoby o mniejszej kondycji mogą pokonywać górzyste trasy, co zwiększa dostępność regionu dla turystów i mieszkańców. Włączenie się w sieć wspólnego systemu rowerowego umożliwi skomunikowanie Walimia z okolicznymi gminami i poprawi mobilność na krótkich dystansach.
Rekomendujemy budowę międzygminnej sieci dróg rowerowych
Wspólny system tras, oparty na już istniejących szlakach turystycznych, mógłby zostać uzupełniony o infrastrukturę towarzyszącą – miejsca odpoczynku, punkty serwisowe i oznakowanie. Taka sieć zwiększy atrakcyjność całego regionu i przyczyni się do zrównoważonego rozwoju turystyki.
Strategia Rozwoju Gminy przewiduje m.in. wyznaczenie większej liczby tras i ścieżek rowerowych oraz wskazuje niewystarczającą liczbę ścieżek rowerowych i spacerowych.
Czytaj też: Strażnicy klimatyczni walczą o zerowy VAT na transport publiczny. Spora szansa na zmianę przepisów
Ochrona przyrody
Rekomendujemy działania na rzecz powiększenia Parku Krajobrazowego Gór Sowich
Postulujemy włączenie do jego granic cennych przyrodniczo terenów niezabudowanych, w szczególności obszarów leśnych i łąkowych, które pełnią funkcję korytarzy ekologicznych. Rozszerzenie granic parku nie tylko zwiększy ochronę zasobów naturalnych, lecz także może stać się impulsem do rozwoju zrównoważonej turystyki oraz umożliwić sięganie po fundusze na ochronę środowiska i edukację przyrodniczą.
Strategia zauważa, że „Pod względem geologicznym jest to pasmo górskie zbudowane z najstarszych w Sudetach gnejsów prekambryjskich stanowiących najatrakcyjniejszą część całego pasma. Ten pełen swoistego piękna typ krajobrazu górskiego, należy szczególnie zaakcentować, ponieważ nie występuje w takiej skali nigdzie w kraju.”
Adaptacja do zmian klimatu
Rekomendujemy stworzenie strategii adaptacji do zmian klimatu
Strategia powinna zawierać działania w zakresie retencji wód opadowych, zwiększania powierzchni biologicznie czynnych, ochrony gleby i zieleni, a także edukacji mieszkańców. Taki dokument może również pomóc w aplikowaniu o środki krajowe i unijne oraz koordynować działania różnych jednostek gminy i partnerów społecznych.
Czytaj też: Szklarska Poręba Średnia dla czystego transportu. Najwyżej położony przystanek z planu remontowego kolei
Planowanie przestrzenne
Rekomendujemy wyznaczenie stref ochrony krajobrazu wokół kluczowych atrakcji turystycznych
Ograniczenie możliwości realizacji nowej zabudowy i reklam wielkoformatowych w tych strefach pozwoli zachować unikalny krajobraz kulturowy i przyrodniczy, co jest istotne zarówno dla rozwoju turystyki, jak i dla jakości życia mieszkańców.
Rekomendujemy przegląd i aktualizację miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
Konieczne jest dostosowanie planów do aktualnych wyzwań środowiskowych i społecznych. Należy ograniczyć rozproszoną zabudowę, lepiej chronić tereny zielone i uwzględnić zapisy sprzyjające energooszczędności, retencji wody oraz rozwoju lokalnych usług. Aktualizacja planów pozwoli uniknąć konfliktów przestrzennych, zapewni lepsze zarządzanie rozwojem i będzie sprzyjać inwestycjom zgodnym z interesem publicznym.
Współpraca z NGO
Rekomendujemy uwzględnienie ochrony klimatu i adaptacji do zmian klimatu w rocznym programie
Uchwała dotycząca Programu Współpracy Gminy Walim z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącym i działalność pożytku publicznego na rok 2025 nie przewiduje działań na rzecz ekologii. Włączenie organizacji społecznych w planowanie i realizację działań klimatycznych zwiększy ich skuteczność oraz zaangażowanie mieszkańców.
Czytaj też: Sukces klimatycznych strażników na peryferiach! Świeradów-Zdrój stworzy plan dla środowiska
