Warto stawiać na rowery elektryczne. By wzmocnić Zielony Ład w transporcie

Projekt „Na straży Europejskiego Zielonego Ładu w transporcie” współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Projektu „Building Bridges – Civic Capital in Local Communities”, realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.

Sfinansowane ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Komisji Europejskiej. Unia Europejska ani organ przyznający nie ponoszą za nie odpowiedzialności.

Projekt realizuje Towarzystwo Benderowskie w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Akcja Miasto i Wrocławskim Forum Miejskim. Treść dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 4.0.

Dlaczego rowery elektryczne?

Według aktywistów, warto inwestować w rowery elektryczne, ponieważ stanowią one nowoczesne i ekologiczne rozwiązanie transportowe, które łączy wygodę z troską o środowisko.

– Elektryczne wspomaganie pozwala pokonywać dłuższe dystanse i trudniejsze trasy bez nadmiernego wysiłku, co sprawia, że są one dostępne dla szerszego grona użytkowników, niezależnie od wieku czy kondycji fizycznej. W miastach rowery te umożliwiają szybkie przemieszczanie się, omijanie korków i zmniejszenie zależności od samochodów, co bezpośrednio wpływa na redukcję emisji spalin i hałasu. Dodatkowo, koszty eksploatacji roweru elektrycznego są znacznie niższe niż w przypadku pojazdów spalinowych, co czyni je atrakcyjną alternatywą dla osób szukających oszczędności – podkreśla Jeremi Jarosz z Towarzystwa Benderowskiego.

Wspieranie rozwoju tej formy transportu przyczynia się zatem do poprawy jakości życia w miastach, wspiera aktywny tryb życia i sprzyja tworzeniu bardziej zrównoważonych systemów mobilności.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 lutego 2023 r. w sprawie opracowania unijnej strategii transportu rowerowego wskazuje m.in., że „rowery elektryczne stanowią szansę na rozwój branży rowerowej, stwarzając potencjał do tworzenia zielonych miejsc pracy i przyjęcia przekwalifikowanych pracowników z innych sektorów”. Unia Europejska zachęca też w tym dokumencie państwa członkowskie i władze lokalne do znacznego zwiększenia inwestycji w budowę przystępnych cenowo systemów wspólnego korzystania z rowerów elektrycznych.

Czytaj też: Kolej będzie podstawą polityki europejskiej. Jakie plany ma Unia względem transportu publicznego?

Rowery elektryczne. Badanie

Już w 2023 r. Polskie Stowarzyszenie Rowerowe przygotowało projekt obywatelski, który pozwoli rozszerzyć zakres uruchamianych dopłat o rowery elektryczne. Działacze PSR przekonywali, że popularyzacja tego ekologicznego środka transportu przyniesie wiele korzyści, zarówno dla środowiska jak i dla mieszkańców. Pozwoli także na zrównoważony rozwój miast poprzez wprowadzenie nowego modelu mobilności, w którym rowery wraz z komunikacją publiczną staną się kluczowymi i uprzywilejowanymi elementami transportu.

Z sondażu Polskiego Stowarzyszenia Rowerowego „Użytkowanie rowerów elektrycznych oraz preferencje zakupowe” wynikało, że już w 2023 r. 10% Polaków posiada już własnego e-bike’a, co stanowiło wzrost o 5,2 punktów procentowych względem badania realizowanego w 2022 r.

Według ankietowanych rower elektryczny to przede wszystkim dobry wybór dla tych, którzy chcą docierać do celu szybciej i przemieszczać się sprawniej (43%) oraz dla tych, którzy chcą troszczyć się o środowisko (42%). Polacy są świadomi zalet aktywnej mobilności – 62% ankietowanych sądzi, że posiadanie roweru elektrycznego zmniejszyłoby częstotliwość podróży samochodem. Tyle samo respondentów uważa, że mają one pozytywny wpływ na samopoczucie i kondycję. Zdaniem większości (aż 59%) e-rower przyczynia się także do obniżenia wydatków gospodarstwa domowego na transport i mobilność.

– Zainteresowanie rowerami elektrycznym rośnie z roku na rok. Skalę popularności potwierdza zarówno nasz sondaż wśród konsumentów, jak i badanie, które przeprowadziliśmy wśród sklepów rowerowych. W sprzedaży widać jednoznaczny trend – wzrost zainteresowania rowerami elektrycznymi. Według pracowników i właścicieli sklepów czynnikiem decydującym o zakupie roweru elektrycznego jest cena. W dalszej kolejności klienci biorą pod uwagę pojemność baterii i zasięg roweru – mówił Mateusz Pytko, prezes Polskiego Stowarzyszenia Rowerowego.

Wniosek aktywistów ws. rowerów elektrycznych

Aktywiści chcą dofinansowania do zakupu rowerów elektrycznych. Rząd zapewnia: otwieramy taką możliwość województwom w ramach Społecznego Funduszu Klimatycznego. To wzmocni Europejski Zielony Ład w transporcie.

Wcześniej mowa była o tym, że program „Mój rower elektryczny” będzie finansowany z Funduszu Modernizacyjnego, jednakże finansowanie z tego źródła nie jest możliwe. Aktywiści znaleźli inne źródło i domagali się możliwości uwzględnienia we wniosku do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.

– Uważamy, że dopłaty do zakupu samochodów elektrycznych nie jest optymalnym z punktu widzenia miast, gdyż nie rozwiązują problemu z miejscem na drogach i miejscem na parkowanie. Samochody elektryczne są też znacznie droższe niż rowery elektryczne, nawet z uwzględnieniem dopłat, dlatego nie są rozwiązamiem użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji – podkreśla Jeremi Jarosz z Towarzystwa Benderowskiego, realizującego projekt “Na straży Europejskiego Zielonego Ładu w transporcie”.

Jak podkreślali aktywiści, rowery elektryczne są rozwiązaniem dla osób starszych, które mogą mieć problemy zdrowotne z korzystaniem z rowerów klasycznych, a także dla mieszkańców aglomeracji, które muszą dojeżdżać odległości rzędu 10-20 kilometrów. Są także idealnym rozwiązaniem dla obszarów górskich, gdzie korzystanie z konwencjonalnego roweru jest mocno utrudnione z uwagi na rzeźbę terenu. Rowery elektryczne mogą zatem wyrównywać szanse oraz zapewniać inkluzywność polityki transportowej Polski i Unii Europejskiej, zgodnie z Kartą Praw Podstawowych UE.

Rowery elektryczne cargo są zaś rozwiązaniem m.in. dla rodziców, którzy mogą przewozić dzieci i zakupy, a także są znakomitym rozwiązaniem dla przedsiębiorstw.

– Rowery elektryczne, a w szczególności transportowe rowery elektryczne są dość drogi. Rowery elektryczne są znakomitym rozwiązaniem dla mieszkańców aglomeracji, pod warunkiem oczywiście, że mają rozsądną infrastrukturę. Z wykorzystaniem roweru elektrycznego można spokojnie myśleć o dojeździe do pracy, jeśli trasa zajmuje 10 kilometrów – wyjaśniał Jakub Nowotarski, działacz Akcji Miasto i radny miejski Wrocławia.

Równie istotna dla sukcesu projektu rowerów elektrycznych jest budowa zamykanych boksów.

Czytaj też: Związki metropolitalne. Potrzebne dla integracji transportu publicznego

Ministerstwo: rowery elektryczne na poziomie lokalnym

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej w swojej odpowiedzi wyjaśniło, że część działań będzie realizowana na poziomie lokalnym w ramach komponentu regionalnego dla każdego z województw, a część, jak inwestycje o większej skali, w przypadku transportu związane z infrastrukturą i taborem publicznego transportu zbiorowego, na poziomie ogólnokrajowym.

– Finansowanie zakupu rowerów elektrycznych rekomendujemy w planowanej palecie typów inwestycji możliwych do wsparcia w komponencie regionalnym. Ostateczną decyzję co do realizacji na swoim obszarze danego typu inwestycji ze środków SFK podejmowałby samorząd każdego województwa na podstawie analiz ich zasadności i adekwatności zastosowania w konkretnej sytuacji. Należy pamiętać, że środki SFK mają służyć przeciwdziałaniu zjawisku zdiagnozowanego ubóstwa transportowego w konkretnej lokalizacji – wyjaśniła Katarzyna Zielińska-Heitkötter, Zastępca Departamentu Programów Infrastrukturalnych.

Oficjalne konsultacje społeczne obejmujące wszystkie zainteresowane strony zaplanowano na przełom pierwszego i drugiego kwartału. Potem zostanie przyjęty przez Radę Ministrów, a następnie wysłany do negocjacji z Komisją Europejską.

Czytaj też: Polityka rowerowa w polskich miastach. Jest potrzebna, ale kuleje

Czym jest Społeczny Fundusz Klimatyczny?

Społeczny Fundusz Klimatyczny to nowy instrument, który ma przeciwdziałać skutkom planowanego rozszerzenia od 2027 r. systemu ETS na sektory budynków i transportu ( tzw. ETS2). Środki i inwestycje wspierane muszą przynosić korzyści gospodarstwom domowym, mikroprzedsiębiorstwom i użytkownikom transportu, znajdującym się w trudnej sytuacji i szczególnie dotkniętym skutkom ETS2.

Żeby móc skorzystać z tego nowego źródła wsparcia finansowego w walce ze zjawiskiem ubóstwa energetycznego i transportowego, Polska musi opracować plan społeczno-klimatyczny. Rozporządzenie w sprawie ustanowienia Społecznego Funduszu Klimatycznego przewiduje możliwość dofinansowania m.in. zakupu rowerów, ale też wsparcia transportu publicznego.

Plan wspierać będzie implementację Europejskiego Zielonego Ładu w dziedzinie transportu. Jak podkreśla motyw 2 rozporządzenia, “Celem Europejskiego Zielonego Ładu jest również przywrócenie, ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego Unii oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i skutkami związanymi ze środowiskiem. Ponadto uznaje się w nim, że transformacja powinna być sprawiedliwa i inkluzywna, tak by nikt nie pozostał w tyle.

Czytaj też: Strefa Czystego Transportu w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Dla zdrowia mieszkańców