KomunikacjaNa straży Europejskiego Zielonego Ładu w transporcie

Społeczny Fundusz Klimatyczny. Jak wydać go na transport w zgodnie z Zielonym Ładem?

Założeniem Europejskiego Zielonego Ładu jest z jednej strony wprowadzanie opłat za emisje, ale z drugiej strony – tworzenie funduszy finansujących zmianę i sprawiedliwa transformacja kontynentu.

Jak podkreślała Unia Europejska, wzrost cen paliw kopalnych wynikający z wprowadzenia nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji z budynków, transportu drogowego i paliw (ETS2) może być problemem dla osób o niskich dochodach i dla mikroprzedsiębiorstw. Dlatego proponowany Społeczny Fundusz Klimatyczny zapewni wsparcie słabszym grupom i podmiotom.

Czytaj też: Strefa Czystego Transportu w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Dla zdrowia mieszkańców

Społeczny Fundusz Klimatyczny dla inwestycji Zielonego Ładu

Planowany SFK może być istotnym źródłem finansowania zielonego transportu, obok energetyki.

– Społeczny Fundusz Klimatyczny to fundusz, z którego będą finansowane kolejne inwestycje, a przede wszystkim będzie finansowane wsparcie, aby ubóstwo energetyczne w czasie przejściowym transformacji energetycznej nie dotknęło Polaków. Ten Fundusz jest skokiem w przyszłość dla polskiej gospodarki. W zasadzie można powiedzieć, że to jest takie kolejne KPO, aczkolwiek z mniejszym budżetem – powiedziała minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Przystanek w Rynie (zdjęcie z wizyty studyjnej na Warmii i Mazurach projektu “Na Straży Europejskiego Zielonego Ładu w Transporcie”)

W Polsce emisje, które zostaną objęte ETS2, stanowią ok. 34% emisji z całej gospodarki, z czego za połowę odpowiada transport drogowy. Polska bęzie mieć status największego beneficjenta SFK, która uzyska 11,4 mld euro (18% całości).

Jak podkreśląją Aneta Stefańczyk, Aleksander Śniegocki, Zofia Wetmańska w raporcie „Społeczny Fundusz Klimatyczny – miliardy na walkę z ubóstwem energetycznym i transportowym„, środki SFK „mają posłużyć jako osłona dla narażonych grup oraz na inwestycje w zeroemisyjne  rozwiązania, trwale ograniczające problem ubóstwa energetycznego i wykluczenia transportowego”.

Plany mogą obejmować wsparcie następujących działań i inwestycji, które mają na celu osiągnięcie trwałego oddziaływania:

  • wspieranie zapewniania dostępu do bezemisyjnych i niskoemisyjnych pojazdów oraz rowerów, w tym przez udzielanie wsparcia finansowego oraz zachęt finansowych
  • wspieranie infrastruktury publicznej i prywatnej, w tym zakupu pojazdów bezemisyjnych i niskoemisyjnych, infrastruktury ładowania i tankowania oraz rozwoju rynku używanych pojazdów bezemisyjnych
  • wspieranie działań na rzecz korzystania z przystępnego cenowo i dostępnego transportu zbiorowego
  • wspieranie podmiotów publicznych i prywatnych w opracowywaniu i zapewnianiu zrównoważonej mobilności na żądanie, usług w zakresie mobilności współdzielonej i opcji aktywnej mobilności.

Czytaj też: Jakub Nowotarski: Europejski Zielony Ład w transporcie to mocne stawianie na transport publiczny

Jakie inwestycje w Społecznym Funduszu Klimatycznym?

Jakie rozwiązania powinno przynieść stworzenie nowego funduszu Unii Europejskiej?

Jeremi Jarosz: – Społeczny Fundusz Klimatyczny powinien kłaść zdecydowany nacisk na transport publiczny. To jedynie transport publiczny w jego masowej skali jest w stanie poradzić sobie z problemem emisji transportowej, ale przyniesie także sporo innych korzyści dla polskich miast, m.in. zmniejszenie korków, zmniejszenie hałasu oraz zmniejszenie emisji dwutlenku azotu i innych zanieczyszczeń komunikacyjnych. To samo dotyczy obszarów wiejskich, gdzie niestety transport publiczny w wielu miejscach nie istnieje. Rozwój transportu publicznego powinien być zatem w pierwszej kolejności finansowany ze środków Społecznego Funduszu Klimatycznego. Zwłaszcza chodzi tu o rozwój linii komunikacyjnych w miejscach, które one nie istnieją, o zakup nowego niskoemisyjnego taboru, o tworzenie wielkoskalowych związków komunikacyjnych, które mogły być wspierane swoim działaniem przez Społeczny Fundusz Klimatyczny.

Szybka Kolej Miejska w Trójmieście (zdjęcie z wizyty studyjnej projektu “Na Straży Europejskiego Zielonego Ładu w Transporcie”)

SFK może być także dobrym źródłem zwiększania popularności rowerów. Jeremi Jarosz: –  Drugim ważnym punktem, który mógłby być finansowany przez Społeczny Fundusz Klimatyczny jest także niskoemisyjny z natury transport rowerowy. Tutaj mam na myśli szczególności infrastruktury rowerową, gdyż tej infrastruktury w miastach brakuje. To jest główny czynnik, który powstrzymuje ludzi od jazdy na rowerze, wcale nie kwestie kulturowe, pogodowe czy ekonomiczne, tylko właśnie brak wydzielonej infrastruktury rowerowej.

SFK mógłby sfinansować program zakupu rowerów elektrycznych.

Jeremi Jarosz: – Częścią Społecznego Funduszu Klimatycznego Unii Europejskiej może być zakup rowerów elektrycznych, bo tu jest rozwiedzenie znacznie tańszym niż zakup samochodów elektrycznych, na to każdy sobie jest w stanie pozwolić, a to także może znacznie zwiększyć liczbę osób, które będą zainteresowane jazdą na rowerze. Niektóre osoby mogą nie być zainteresowane  jazdą na rowerze konwencjonalnym, natomiast rower elektryczny zmienia sytuację, poszerza zasięg roweru, zmniejsza konieczność wydatkowania energii. Zatem jest korzystną ofertą także dla osób starszych, dla osób mieszkających w obszarach wiejskich, które muszą codziennie pokonać więcej kilometrów do pracy czy do szkoły.

Rower elektryczny (zdjęcie z wizyty studyjnej na Warmii i Mazurach projektu “Na Straży Europejskiego Zielonego Ładu w Transporcie”)

Czytaj też: Miłosz Cichuta: Rewitalizacja linii kolejowych na Dolnym Śląsku to sygnał dla całej Polski

SFK dla transportu publicznego

Czego należy się wystrzegać, zgodnie z zasadami Europejskiego Zielonego Ładu?

Jeremi Jarosz: – Nie będzie dobrym rozwiązaniem i przed tym przestrzegamy, dopłacanie do samochodów elektrycznych. Samochody elektryczne są jednym z droższych rozwiązań i wcale nie będzie to rozwiązanie, które jakkolwiek ulży osobom, która korzystają z tanich samochodów i podlegają ubóstwu transportowemu. Zdecydowanie należy stawiać na rozwiązania związane z transportem publicznym, także z transportem na żądanie, także z transportem rowerowym.

Można oczywiście łączyć te możliwości i wspierać systemy  łączące rowery elektryczne, kolej i autobus. W tym sposobie zyskujemy trwale zintegrowany system transportowy, nie tylko zajmujemy się pojedynczymi samochodami. Tworzenie takich trwałych systemów będzie miało znacznie trwalszy skutek, nie tylko w dziedzinie klimatu, ale także w dziedzinie spójności społecznej i pozwoli na rozwój regionów.

Szybka Kolej Miejska w Trójmieście (zdjęcie z wizyty studyjnej projektu “Na Straży Europejskiego Zielonego Ładu w Transporcie”)

Sam zakup samochodów elektrycznych spowoduje tylko skutek w zakresie emisji, natomiast tworzenie szerokich systemów transportowych, które pozwolą na codzienny dojazd, będą miały także korzystny skutek, jeśli chodzi o zwalczanie wykluczenia społecznego. Umożliwią też spowolnienie procesu wyludniania się mniejszych miast i miejscowości. Warto wspierać rzecz jasna inwestycje w tabor i infrastrukturę kolejową, zwłaszcza reaktywację połączeń do takich miejscowości, w których jej obecnie nie ma, jak np. Góra, Polkowice, Jastrzębie-Zdrój czy Mrągowo.

Wspólny bilet dla mieszkańców miast i wsi

SFK może także wesprzeć wspólny system biletowy

Jeremi Jarosz: –  Stworzenie Społecznego Funduszu Klimatycznego jest także okazją, żeby rozpocząć pracę nad utworzeniem, wzorem na przykład rozwiązania niemieckiego, ogólnopolskiego jednolitego systemu biletowego. W Niemczech rozwiązanie to znane jest to bilet za 49 euro.

Metro w Berlinie – linia U5

Niemcy mogły sobie pozwolić na takie rozwiązanie, gdyż mają szeroką sieć związków transportowych, obejmujących kolej, autobusy, tramwaje, metro, kolej miejską, promy i innego rodzaju środki transportu. Tymczasem w Polsce w wielu miejscach tego transportu nie ma. Natomiast uruchomienie Społecznego Funduszu Klimatycznego  będzie okazją, żeby stworzyć sieć łączącą gminy, powiaty i miasta wojewódzkie, jednoczącą kolej, autobusy i inne srodki transportu, w tym jak już wspomnieliśmy rowerowego. Zaś paralelnie do tego można zacząć tworzyć jednolity system biletowy, który ten zintegrowany system mógłby uzupełnić o aspekt biletowy.

Czytaj też: Związki metropolitalne. Potrzebne dla integracji transportu publicznego


Kampanią Wybieram kolej Towarzystwo Benderowskie zachęca mieszkańców do przejazdów kolejowych, a decydentów – do wsparcia rozwoju kolei.

Projekt „Na straży Europejskiego Zielonego Ładu w transporcie” współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Projektu „Building Bridges – Civic Capital in Local Communities”, realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.

Sfinansowane ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Komisji Europejskiej. Unia Europejska ani organ przyznający nie ponoszą za nie odpowiedzialności.

Projekt realizuje Towarzystwo Benderowskie w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Akcja Miasto i Wrocławskim Forum Miejskim. Treść dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 4.0.

Hipermiasto

Towarzystwo Benderowskie

Dodaj komentarz