Strażnicy linii 241 podsumowują działania. Udało się sporo na rzecz zwalczania wykluczenia w transporcie
Inicjatywę „Linia 241. Na straży transportu publicznego na Dolnym Śląsku” wspiera Sieć Obywatelska Watchdog Polska i Fundusz Obywatelski im. Ludwiki i Henryka Wujców. Projekt realizuje Towarzystwo Benderowskie. Treść dostępna na licencji CC BY-NC-SA 4.0.
Dzięki wsparciu Funduszu Obywatelskiego im. Ludwiki i Henryka Wujców Towarzystwo Benderowskie kontynuuje trwające od lat działania strażnicze w dziedzinie transportu publicznego i rowerowego na Dolnym Śląsku.
Działania strażnicze skupiły się na systemie transportu publicznego na Dolnym Śląsku. Dotyczyły one sprawdzenia, jak dalece samorządy wywiązują się z obowiązku zapewnienia transportu publicznego mieszkańcom, a także zaproponowania rozwiązań.
Analizy: jak rozwijać transport
Stworzyliśmy analizy dotyczące czterech powiatów. Wszystkie analizy zostały opublikowane w oddolnym obywatelskim serwisie strażniczym Hipermiasto.
Każda analiza była inna: analiza dotycząca powiatu wrocławskiego dotyczyła powiązania gmin z Wrocławiem, analiza dotycząca powiatu zgorzeleckiego była przekrojowa, analiza ws. powiatu kłodzkiego dotyczyła wszystkich gmin oraz propozycji linii, która zmieniłaby transport, analiza dla powiatu trzebnickiego omawiała szczegółowo dwa konkretne przypadki. Analiza kolejowo-rowerowa omawiała problemy z powiązaniem tych dwóch systemów oraz możliwe rozwiązania. Stworzyliśmy też trzy specjalne mapy.
– Jesteśmy szczególnie dumni z tego, że przeprowadziliśmy pięć bardzo różnych analiz transportowych dotyczących powiatu zgorzeleckiego, trzebnickiego, wrocławskiego i kłodzkiego oraz kolei i rowerów. Nie ma dobrych działań strażniczych bez rzetelnych danych i głębokiej analizy. Ich efekty nie tylko zostały wykorzystane w ramach projektu, ale też będą podstawą do planowania dalszych działań lokalnych w terenie – podkreśla Jeremi Jarosz z Towarzystwa Benderowskiego.
Czytaj też: Analiza: transport w aglomeracji przeciwko wykluczeniu. Linia 114 do Siechnic, nowa linia do Kątów
Wnioski strażnicze do samorządów ws. transportu
Na podstawie analiz skierowaliśmy 16 wniosków do gmin i powiatów. Na 13 z nich uzyskaliśmy odpowiedź, w tym 1 przypadku po ponagleniu (wyjaśniono błąd systemu e-PUAP). W trzech przypadkach napotkaliśmy na brak odpowiedzi, mimo upływu ustawowego miesięcznego terminu i skierowanego ponaglenia. Przygotowujemy skargi na podstawie art. 246 i art. 227 Kodeksu postępowania administracyjnego.
– Jesteśmy zadowoleni, że rozwijamy praktykę stosowania wniosku, o którym mowa w art. 63 Konstytucji i art. 241 jako istotnego narzędzia strażniczego, o innym charakterze niż wniosek o dostęp do informacji publicznej – uważa działacz Towarzystwa.
Udało się uzyskać od władzy publicznej konkretne deklaracje dotyczące transportu publicznego:
* Bystrzyca Kłodzka uwzględniła wniosek, będzie więcej autobusów do Międzygórza od 2026 r.
* W Zgorzelcu powstanie związek powiatowo-gminny dla organizacji transportu
* Gmina Bolków włączy się w autobusy wojewódzkie
* Starostwo powiatu kłodzkiego pochyli się nad zmianami w transporcie publicznym
* Będzie system transportu w powiecie trzebnickim i analiza wykluczenia transportowego
* Będzie nowe połączenie z gminy Oleśnica przez gminę Długołęka do Wrocławia
Wniosek do gminy Siechnice dotyczył integracji taryfowej i rozkładowej transportu publicznego z gminą Wrocław. Ten wniosek również został rozpatrzony pozytywnie.
– Gmina Siechnice złożyła deklarację wspólnego udziału z Gminą Wrocław w postępowaniu na usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego – komunikacja autobusowa linie na terenie Wrocławia oraz linie łączące Wrocław z Gminą Siechnice, co pozwoli na wprowadzenie wspólnego, jednolitego systemu sprzedaży biletów łącznie z wprowadzeniem Wrocławskiej Karty Miejskiej Urbancard – odpowiedział burmistrz Łukasz Kropski.
Zmiany dotyczące transportu publicznego przełożą się na realizację celów klimatycznych, na zmniejszenie wykluczenia transportowego, na lepszy dojazd do pracy i szkoły, na lepszą jakość życia. Deklaracja jest początkiem zmiany w terenie. Będziemy monitorować, czy zmiana zajdzie w rzeczywistości, tj. jak szybko zostanie przełożona na decyzje polityczne.
– Szczególnie poruszyło nas to, że tak wiele samorządów na Dolnym Śląsku dostrzega potrzebę zwalczania wykluczenia transportowego i budowy dobrego systemu transportowego. Widzimy znaczną zmianę podejścia w samorządach od początku naszej działalności – mówi działacz TB.
Deklaracje dotyczą też transportu rowerowego, który według strażników transportowych spełnia funkcję komplementarną wobec transportu publicznego:
* Kamieniec Ząbkowicki wybuduje trasę rowerową do dworca PKP
* Gmina Długołęka będzie pracować nad budową drogi rowerowej do Wrocławia
Niektóre wnioski nie były rozpatrzone pozytywnie, np. Gmina Wisznia mała przeprowadziła wywiady z kierowcami i uważa transport publiczny za wystarczający, zaś gminy Kudowa-Zdrój i Lewin Kłodzki nie chcą inwestować w transport do Parku Narodowego Gór Stołowych, co uważamy za błąd.
Powiat wrocławski analizuje i dofinansowuje
Wniosek TB do powiatu wrocławskiego dotyczył stworzenia gminno-powiatowego systemu transportu publicznego, w pełni zintegrowanego z transportem publicznym Wrocławia.
Dla przykładu zaproponowana międzygminna linia powiatowa na trasie np. Kąty Wrocławskie – Tyniec Mały – Bielany Wrocławskie – Wysoka – Wrocław Ołtaszyn – Wrocław Jagodno – Iwiny – Św.Katarzyna – Siechnice – Kamieniec Wrocławski – Długołęka – Wrocław Psie Pole łączyłaby gminy powiatu wrocławskiego, stacje kolejowe, miejsca pracy i centra handlowe. Dokładny kształt linii powinien być oczywiście przedmiotem analiz i konsultacji społecznych.
– Powiat Wrocławski partycypuje w funkcjonowaniu publicznego transportu zbiorowego na terenach gmin położonych w tym powiecie. Corocznie, na mocy odpowiedniej uchwały Rady Powiatu Wrocławskiego, udzielana jest z budżetu Powiatu Wrocławskiego pomoc finansowa dla gmin położonych na obszarze powiatu, w postaci dotacji celowych na realizację zadań organizowania publicznego
transportu zbiorowego w gminnych przewozach pasażerskich – odpisało starostwo powiatowe.
Ponadto powiat dofinansowuje honorowanie biletów komunikacji miejskiej Wrocławia w przewozach kolejowych na terenie miasta. Kwestia nowej linii ma być poddana „analizie, zwłaszcza w kontekście zasadności, celowości oraz w oparciu o już funkcjonujące rozwiązania prawne, organizacyjne oraz kwestie finansowe.”
Nie otrzymaliśmy, mimo skierowania ponaglenia, odpowiedzi na wnioski do Kątów Wrocławskich i gminy Lądek-Zdrój.
Wniosek do Kątów dotyczył powiększenia oferty przewozowej transportu autobusowego, większego połączenia z ofertą wrocławskiego transportu publicznego, dalszego rozwoju transportu kolejowego oraz stworzenia linii dowozowych do przystanków Mokronos Górny i Kąty Wrocławskie. Wniosek do Lądka – stworzenia autobusów dowozowych: w ramach miasta Lądek-Zdrój oraz do innych miejscowości gmin, przy uruchomieniu linii kolejowej do Lądka-Zdroju, zaś wniosek do Siechnic.
Jedno działanie dotyczyło Wrocławia, to wniosek dotyczący odmalowania elementów infrastruktury rowerowej w centrum miasta.
Czytaj też: Gminy nie chcą inwestować w transport do Parku Narodowego Gór Stołowych. To błąd
Inne działania projektowe
W serwisie Hipermiasto publikowane były też informacje o rozpatrzeniu wniosków, sukcesach, a także m.in. rozmowy z ekspertami i relację z debaty transportowej oraz dotyczącą święta rowerowego.
W trakcie działań aktywiści współpracowali szczególnie z ekspertami transportowymi: dr. Jakubem Nowotarskim, Cezarym Grochowskim, Karolem Trammerem i Miłoszem Cichutą. Publikowali posty na serwisach: Facebook (profile: Hipermiasto, Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia, Wrocławskie Forum Miejskie, Szybka Kolej Miejska), X/Twitter (profil Hipermiasto), Bluesky (profil Hipermiasto).
Działania objęły miejscowości: Wrocław, Lądek-Zdrój, Piszkawa, Siechnice, Kąty Wrocławskie, Długołęka, Wisznia Mała, Bystrzyca Kłodzka, Bolków, Kamieniec Ząbkowicki, Kudowa-Zdrój, Lewin Kłodzki, Bardo, Zgorzelec, Trzebnica, Oleśnica, Kłodzko. W działaniach wzięło udział: 4 osoby realizujące działania, 4 uczestników wyjazdu strategicznego, 22 urzędników samorządów gminnych i powiatowych, 22 ekspertów. Stworzono 5 analiz, 15 wniosków, 20 artykułów 1 wyjazd strategiczny, 1 strategię.
Co dalej z działaniami?
Jak zapewniają działacze, inicjatywa będzie kontynuowana, zarówno przy pozyskaniu kolejnych środków, jak i bez jakichkolwiek funduszy, choć w mniejszym zakresie.
– Stale bowiem monitorujemy transport publiczny na Dolnym Śląsku i proponujemy zmiany. Zamierzamy wdrażać wnioski z analiz przez dalszą działalność strażniczą, a także debaty, dyskusje, spotkania z ekspertami. Zamierzamy też przygotować projekty zmian ustawowych w dziedzinie transportu publicznego, a także dzielić się wiedzą z innymi regionami i organizacjami pozarządowymi – mówią w TB.
Artykuły powstałe w ramach inicjatywy będą linkowane w kolejnych tekstach oraz będą promowane w mediach społecznościowych.
W ramach projektu organizowany został wyjazd strategiczny z udziałem czterech członków organizacji. Udało się wypracować strategię działalności Towarzystwa Benderowskiego, która już zmieniła myślenie organizacji o przyszłości.
Czytaj też: Transport w powiecie zgorzeleckim. Co działa, co poprawić? [ANALIZA HIPERMIASTA]
