Sukces klimatycznych strażników na peryferiach! Świeradów-Zdrój stworzy plan dla środowiska
Towarzystwo Benderowskie prowadzi projekt „Klimatyczny strażnik peryferii”. Projekt otrzymał wsparcie finansowe w ramach programu PROTEUS, prowadzonego przez Transatlantic Foundation, europejskie ramię The German Marshall Fund of the United States.
Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską. Wyrażone poglądy i opinie są jednak wyłącznie poglądami autora(-ów) i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy Unii Europejskiej lub Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Edukacji i Kultury. Ani Unia Europejska, ani organ przyznający nie mogą ponosić za nie odpowiedzialności.
Do badania kwestii klimatycznych wybrano osiem gmin (do 20 tys.): gmina Jedlina-Zdrój, gmina Kamieniec Ząbkowicki, gmina Karpacz, gmina Malczyce, gmina Mirsk, gmina Szklarska Poręba, gmina Świeradów-Zdrój, gmina Walim. Działaniami objęto również poszkodowany przez powódź Lądek-Zdrój.
Działacze stworzyli wniosek do miejskich radnych i urzędników w Świeradowie-Zdroju, w którym domagają się stworzenia strategii klimatycznej i planu ochrony przyrody przed nadmierną zabudową.
Wniosek był efektem m.in. dwóch wizyt w Świeradowie-Zdroju, które zorganizowano w ramach projektu, gdy działacze projektu odwiedzili m.in. uzdrowisko, okolice kolejki górskiej, dworzec kolejowy, a także rozmów z mieszkańcami i aktywistami.
Po co strategia klimatyczna?
Jak podkreślaliśmy we wniosku, strategia klimatyczna byłaby istotnym dokumentem, który włączyłby działania samorządu gminnego w działania klimatyczne, podejmowane na szczeblu europejskim i krajowym. Nie traktujemy przy tym klimatu jako celu samego w sobie, a jako element poprawy jakości życia mieszkańców, ochrony zasobów naturalnych i rozwoju zrównoważonej turystyki.
Nie przesądzamy konkretnej formy prawnej, a taki plan mógłby być również stworzony wspólnie z innymi gminami i powiatem, a także jako część programu ochrony środowiska.
Plan taki mógłby przewidywać ograniczanie wykorzystania paliw kopalnych, rozwój odnawialnych źródeł energii, poprawę efektywności energetycznej w sektorze publicznym i prywatnym oraz promowanie zrównoważonego transportu i gospodarki o obiegu zamkniętym. Priorytetowe działania to m.in. termomodernizacja, wspieranie odnawialnych źródeł energii, budowa dróg rowerowych, wspieranie ruchu pieszego. Szczególnie istotne jest także rozwijanie transportu publicznego, jako podstawowej usługi społecznej, zwłaszcza w kontekście lepszej obsługi dworca kolejowego w Świeradowie-Zdroju oraz postulowanego od lat uruchomienia połączeń do Szklarskiej Poręby.
Równie istotną kwestią jest adaptacja do zmian klimatu, które już mają miejsce. Obejmuje to m.in. zwiększenie retencji wody, zabezpieczenie infrastruktury przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, ochronę bioróżnorodności oraz rozwój zielonej i niebieskiej infrastruktury w miastach. Działania powinny mieć na celu ograniczenie ryzyka powodzi, suszy, upałów oraz innych skutków klimatycznych, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie ludzi, bezpieczeństwo żywnościowe i funkcjonowanie gospodarki. Działania te są istotne w kontekście budowy odporności samorządu na zjawiska kryzysowe.
– Zakładamy, że dokument powinien powstawać w dialogu społecznym, być poprzedzony konsultacjami oraz zakładać współpracę między różnymi szczeblami administracji, sektorem prywatnym, organizacjami pozarządowymi. Warto również, by stworzony plan obejmował mechanizmy monitorowania postępów, regularną aktualizację działań oraz elastyczność w dostosowywaniu się do zmieniających się warunków i wiedzy naukowej – podkreśla Jeremi Jarosz z TB.
Czytaj też: Klimatyczny strażnik peryferii: jak z rowerami w gminach Karkonoszy?
Plan ochrony przed deweloperami
Według działaczy, kluczowe znaczenie dla strategii miałoby stworzenie planu ochrony przyrody przed nadmierną zabudową, zwłaszcza w obliczu rosnącej presji ze strony deweloperów, do której dochodzi w Świeradowie-Zdroju. Tereny górskie cechują się wysoką wartością przyrodniczą i krajobrazową, a ich naturalne uwarunkowania, takie jak nachylenie stoków, podatność na erozję, bogactwo ekosystemów sprawiają, że są one szczególnie wrażliwe na zabudowę i przekształcenia przestrzenne.
Nadmierna urbanizacja prowadzi do szeregu negatywnych konsekwencji klimatycznych i środowiskowych: ograniczenia retencji wody, wzrostu ryzyka powodzi błyskawicznych, osuwisk, utraty bioróżnorodności oraz przyspieszenia procesu utraty gleb. Zabudowa często wiąże się z wycinką lasów i likwidacją łąk górskich, które pełnią ważne funkcje w łagodzeniu zmian klimatu oraz jako naturalne strefy chłodzenia i magazynowania wody.
– Zabudowa jest oczywiście potrzeba do rozwoju, ale warto by jej lokalizacja była wyważona w stosunku do potrzeb przyrodniczych i wydolności środowiska naturalnego – uważa Jarosz.
Świeradów-Zdrój będzie miał strategię klimatyczną
Magistrat w Świeradowie pozytywnie odpowiedział na nasz wniosek. Odpowiedź przesłała Kamila Jednorowska-Męcina, inspektor ds. ochrony środowiska w urzędzie miasta.
– W odpowiedzi na wniosek dotyczący stworzenia strategii klimatycznej, obejmującej zarówno działania na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, jak i adaptacji do zmian klimatu, a także opracowania planu ochrony przyrody przed nadmierną zabudową, uprzejmie informuję, że Gmina Miejska Świeradów-Zdrój podejmuje działania zmierzające do realizacji przedstawionych w Państwa piśmie postulatów – odpisała Edyta Wilczacka Burmistrz Miasta Świeradów-Zdrój.
Jak przekazała burmistrzyni, „gmina Miejska Świeradów-Zdrój jest sygnatariuszem „Planu adaptacji do zmian klimatu Aglomeracji Jeleniogórskiej, miasta Jeleniej Góry oraz powiatów i gmin Aglomeracji Jeleniogórskiej”, dokumentu opracowanego w ramach współpracy samorządów lokalnych regionu. W ramach jego realizacji wdrażane są działania mające na celu zwiększenie odporności lokalnych społeczności i ekosystemów na skutki zmian klimatu oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych.”
Szefowa samorządu zapowiedziała też, że gmina opracuje Program Ochrony Środowiska, który będzie kluczowym dokumentem kierunkującym lokalną politykę ekologiczną.
– W programie tym zostaną uwzględnione również kwestie poruszone w Państwa wniosku, w tym potrzeba ograniczenia presji urbanizacyjnej na obszary cenne przyrodniczo oraz zagadnienia związane z ochroną klimatu. Państwa wniosek, wraz z przedstawionym uzasadnieniem, zostanie przekazany zespołowi opracowującemu Program Ochrony Środowiska, celem jego szczegółowego przeanalizowania i, w miarę możliwości, uwzględnienia w treści dokumentu.
Dziękujemy za zaangażowanie w sprawy środowiska i klimatu oraz za przesłane sugestie – stwierdziła Edyta Wilczacka.
Czytaj też: Budżety obywatelskie w gminach Dolnego Śląska. Partycypacja dla klimatu
Aktywiści będą monitorować
Działacze zapowiadają, że włączą się w monitorowanie powstawania tego planu.
– Nawet po zakończeniu projektu mamy zamiar wspierać działania służące polepszeniu ochrony klimatu w tym ważnym samorządzie Gór Izerskich – zapowiada Jarosz.
Czytaj też: Karol Trammer: Świeradów-Zdrój to kolejna historia sukcesu reaktywacji Kolei Dolnośląskich
