Łatwiejsze inwestycje rowerowe dla Zielonego Ładu. Rząd zapowiada zmiany, o które wnioskowali aktywiści
Wspieranie rowerów jest jedną z podstawowych kwestii, gdy chodzi o wspieranie zmiany transportowej, zgodnej z aktualnym trendem ekologicznym.
Jak stwierdzono w komunikacie “Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności – europejski transport na drodze ku przyszłości.”, który jest fundamentalnym dokumentem dla Europejskiego Zielonego Ładu w dziedzinie transportu, “w miastach powstała infrastruktura rowerowa obejmująca ponad 2 300 km nowych ścieżek. W ciągu kolejnej dekady wynik ten powinien się dwukrotnie zwiększyć, a długość bezpiecznych ścieżek rowerowych powinna wynieść około 5 000 km”.
– Rowery to podstawa nowoczesnej zrównoważonej mobilności. Każdy powinien mieć możliwość skorzystania z roweru, a naprawdę inkluzywna jest tylko wydzielona i bezpieczna infrastruktura rowerowa – mówi Jeremi Jarosz z Towarzystwa Benderowskiego.
Warto wspomnieć, że w 2015 r. rząd Ewy Kopacz wniósł projekt tzw. specustawy rowerowej do Sejmu, niestety ustawa nie została uchwalona przez parlament. Warto zatem ponownie przeanalizować rozwiązania, które wtedy stały się kanwą do projektu legislacyjnego rządu.
Czytaj też: Tramwaj na Wilanów i do Dworca Zachodniego. Duże inwestycje w Warszawie dla Zielonego Ładu
Specustawa rowerowa: wniosek aktywistów
Aktywiści Towarzystwa Benderowskiego zwrócili się z wnioskiem o stworzenie tzw. specustawy rowerowej przez nowelizację tzw. specustawy drogowej. Ustawa o szczegółowych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych powinna być poszerzona również o budowę samoistnych dróg rowerowych, w tym dróg dla pieszych i rowerów.
Ustawa powinna także w sposób wyraźny wyłączyć spod procedury uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Drogi rowerowe z uwagi na ich niewielką szerokość oraz prędkość rowerów nie są inwestycjami, które – niezaleznie od długości – mogłyby w realny sposób zagrażać środowisku, za to niewątpliwy jest pozytywny wpływ transportu rowerowego na klimat.
– Przyjęcie takich rozwiązań pozwoli, wzorem dróg publicznych, na przyspieszenie procedur, ułatwienie pozyskiwania gruntów, a także zmniejszenie kosztów proceduralnych. Dzięki specustawie będzie możliwe sprawne wykorzystywanie funduszy europejskich na zrównoważoną mobilność, a one coraz częściej dotyczą właśnie dróg rowerowych – podkreśla
Drogi rowerowe często są planowane w oderwaniu od sieci drogowej, np. z uwagi na możliwość przeprowadzenia ich przez tereny chronione lub tereny leśne, albo przez możliwość budowy skrótów między drogami publicznymi, jako zielone drogi dla rekreacji i turystyki. Oderwanie lokalizacji dróg rowerowych od dróg publicznych pozwoli także na elastyczne prowadzenie dróg rowerowych w okolicach dróg publicznych, m.in. uniknięcie konfliktów z drzewami albo budynkami albo czasową zmianę kierunku w celu uwzględnienia np. atrakcji, zakładu pracy, szkoły czy innego istotnego celu podróży.
Czytaj też: Uporządkować parkowanie. To wprowadzi zielony ład w naszych miastach
Łatwiejsze fundusze europejskie na rowery
Projekty rowerowe są także obecne w Krajowym Planie Odbudowy, zatem uchwalenie tej ustawy w 2025 r. wyraźnie ułatwi wydanie KPO do 2026 r. Inwestycje rowerowe co do zasady możliwe są bowiem do ukończenia w tym czasie.
Stworzenie prorowerowej propozycji legislacyjnej będzie w pełni zgodne z deklarowanymi celami Europejskiego Zielonego Ładu, zgodnego z zapisami Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, którego częścią jest wspieranie niskoemisyjnego transportu rowerowego w państwach członkowskich Unii Europejskich.
– W Ministerstwie Infrastruktury trwają obecnie prace analityczne nad odrębnymi przepisami, które miałyby uprościć przygotowanie i realizację dróg rowerowych, zlokalizowanych poza pasem drogowym drogi publicznej. Rozważane jest stworzenie przepisów ułatwiających realizację inwestycji w zakresie dróg rowerowych zarządzanych przez jednostki samorządu terytorialnego, które stanowić będą część europejskiej sieci szlaków rowerowych oraz dróg międzyregionalnych. Celem analizowanych regulacji
byłoby ujednolicenie procesu inwestycyjnego, a także umożliwienie jednostkom samorządu terytorialnego korzystania z bardziej elastycznych narzędzi w celu tworzenia dróg rowerowych\ – sugerował wiceminister infrastruktury Stanisław Bukowiec.
Czytaj też: Polityka rowerowa w polskich miastach. Jest potrzebna, ale kuleje
Specustawa rowerowa? Rząd planuje
Na pismo odpowiedziała Katarzyna Kościesza,Dyrektor Departamentu Dróg Publicznych w Ministerstwie Infrastruktury
– Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 311), tzw. specustawa drogowa, która określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych, istotnie nie ma zastosowania do dróg rowerowych, które nie są zlokalizowane w pasie drogowym drogi publicznej. Takie drogi rowerowe są zatem realizowane zgodnie z ogólnym trybem inwestycyjnym, w oparciu o przepisy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego) oraz prawo budowlane (pozwolenie na budowę) – zauważyło MI w piśmie.,
Dyr. Kościesza zapewniła, że Ministerstwo Infrastruktury dostrzega potrzebę wsparcia rozwoju dróg rowerowych w Polsce, w szczególności tych realizowanych przez organy samorządu terytorialnego.
– W Ministerstwie Infrastruktury trwają prace analityczne nad przepisami, które miałyby uprościć przygotowanie i realizację dróg rowerowych, zlokalizowanych poza pasem drogowym drogi publicznej, zarządzanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Należy jednak zastrzec, iż przygotowanie takich odrębnych regulacji prawnych dla dróg rowerowych musi zostać poprzedzone opracowaniem strategii rozwoju dróg rowerowych w Polsce (lub przynajmniej założeń do tej strategii) oraz przesądzenia jakim drogom rowerowym jest potrzebne wsparcie oraz jakiego rodzaju. Celem nowych regulacji byłoby ujednolicenie procesu inwestycyjnego, a także umożliwienie jednostkom samorządu terytorialnego korzystania z bardziej elastycznych narzędzi w celu tworzenia drógrowerowych – stwierdził resort w odpowiedzi.
Na razie jednak nie wiadomo, kiedy wejdzie w życie.
– Tym niemniej pragnę poinformować, że ze wstępnych analiz Ministerstwa Infrastruktury wynika, że ze względu na specyfikę inwestycji w zakresie dróg rowerowych, nie wszystkie ułatwienia ze specustawy drogowej, będą mogły mieć zastosowanie do dróg rowerowych. Należy również pamiętać, że wyjątkowy charakter specustaw sprawia, że nadmierne poszerzanie zakresu obowiązywania specjalnych rozwiązań jest niepożądane z punktu widzenia zgodności z Konstytucją RP, a także z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który stoi na straży jednolitości regulacji obowiązujących w państwach
członkowskich, mając na celu realizację unijnych polityk. Z uwagi na wstępny etap prac nie ma możliwości określenia spodziewanego terminu wejścia w życie nowych przepisów – zastrzegło MI.
Inwestycje rowerowe w regionach
Przykładem projektu rowerowej zmiany jest np. planowana przez województwo dolnośląskie Cyklostrada Dolnośląska
– Cyklostrada Dolnośląska to ogromny projekt, którego celem jest poprawa dostępności transportowej regionu oraz zintegrowanie lokalnych dróg rowerowych z dolnośląską siecią kolejową. Zadbaliśmy o wypracowanie standardów projektowych, dzięki którym nowobudowane drogi będą bezpieczne, funkcjonalne, a przede wszystkim przyjazne dla użytkowników i środowiska – mówi Paweł Gancarz, Marszałek Województwa Dolnośląskiego.
Projekt Cyklostrady Dolnośląskiej oparty jest o sieć głównych tras rowerowych Dolnego Śląska obejmujących swoim zasięgiem cały region, łącząc się również z trasami rowerowymi po stronie czeskiej i niemieckiej. Projekt zapewnia między innymi obsługę atrakcji turystycznych, połączenie z najważniejszymi ośrodkami regionu i jest zintegrowany z komunikacją zbiorową.
Dla przykładu Trasa Złota, wchodząca w skład Cyklostrady Dolnośląskiej, ma przebiegać od Oławy do miejscowości Jaczkowice, a następnie po dawnej linii kolejowej Oława – Boreczek, przez miejscowości Polwica i Domaniów do Borka Strzelińskiego. Dalszy przebieg połączy Borek Strzeliński ze Strzelinem.
Poważny jest też plan budowy tras pieszo-rowerowych wokół Jeziora Żywieckiego oraz wzdłuż Jeziora Międzybrodzkiego.
Projekt, obejmujący budowę ok. 45 kilometrów nowoczesnych tras pieszo-rowerowych, przede wszystkim na terenach będących w zarządzie Wód Polskich, jest wart 177 milionów zł i jest finansowany głównie z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji w ramach programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027.
– Inwestycja stanowi odpowiedź na potrzeby mieszkańców oraz turystów, jednocześnie promując ideę zeroemisyjnej mobilności. To wyjątkowy dzień dla naszego regionu i dowód na to, że wspólnymi siłami możemy realizować ambitne projekty. Budowa tras pieszo-rowerowych wokół Jeziora Żywieckiego to inwestycja, która wpłynie na poprawę jakości życia mieszkańców oraz przyciągnie turystów. Jako wiceminister infrastruktury jestem dumny, że mogę wspierać takie inicjatywy – podkreśla wiceminister infrastruktury Przemysław Koperski.
Czytaj też: Jakub Nowotarski: Europejski Zielony Ład w transporcie to mocne stawianie na transport publiczny
Projekt „Na straży Europejskiego Zielonego Ładu w transporcie” współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Projektu „Building Bridges – Civic Capital in Local Communities”, realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.
Sfinansowane ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Komisji Europejskiej. Unia Europejska ani organ przyznający nie ponoszą za nie odpowiedzialności.
Projekt realizuje Towarzystwo Benderowskie w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Akcja Miasto i Wrocławskim Forum Miejskim. Treść dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 4.0.
