Fundusz Osiedlowy: Zielony Ołbin przyjazny dla pieszych i rowerzystów

W ramach Funduszu Osiedlowego każde osiedle otrzyma możność zadysponowania określonej puli środków budżetu miasta, z przeznaczeniem na realizację wybranych projektów inwestycyjnych. Fundusz rozdysponowany jest co dwa lata i każda rada osiedla sama decyduje, w jaki sposób wydać dane pieniądze.

Największe z wrocławskich osiedli czyli Ołbin dysponować będzie kwotą ponad 1,5 mln zł. W konsultacjach  Funduszu Osiedlowego 2022-2023 dla osiedla Ołbin wnieśliśmy o uwzględnienie trzech inwestycji. Pierwsza to „Chodniki dla pieszych” czyli uwolnienie chodników od parkowania, druga to droga rowerowa wzdłuż ulicy Sienkiewicza, trzecia to zielona ulica Żeromskiego.

 

Priorytety dla Ołbina

To, w jaki sposób wykorzystany będzie Fundusz Osiedlowy, powinno zależeć od przyjętych priorytetów osiedlowych oraz wizji przyszłości osiedla.

Uważamy, że przy decydowaniu o wykorzystaniu funduszy publicznych samorządu, nawet na szczeblu osiedla należy, uwzględnić istniejący kontekst geopolityczny i ekonomiczny: kontekst kryzysu klimatycznego, kryzysu paliwowego, kryzysu bioróżnorodności, a także narastającego problemu z nadmiernym udziałem samochodów w transporcie miejskim we Wrocławiu. Ten kontekst skłania do poszukiwania rozwiązań z zakresu zrównoważonego rozwoju, opartych na przyrodzie, a także oszczędności energii, zgodnie z dokumentami Unii Europejskiej, zwłaszcza Europejskim Zielonym Ładem. Biorąc pod uwagę niewielki zasób środków w ramach Funduszu Osiedlowego, proponujemy skupienie się na dwóch kluczowych priorytetach.

Ołbin jako największe ludnościowo osiedle Wrocławia, położone w bezpośredniej bliskości centrum miasta, na którego terenie położone są takie instytucje jak Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej, Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, Główny Ośrodek Badań Lotniczo – Lekarskich Aeroklubu Polskiego, Dolnośląski Oddział Okręgowy Polskiego Czerwonego Krzyża, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu, ma istotną rangę nie tylko ogólnowrocławską, ale wręcz rangę aglomeracyjną i regionalną.

 Ołbin zrównoważonej mobilności

Mieszkańcy Wrocławia wielokrotnie wyrażali przekonanie, że to mobilność jest kluczowym problemem miasta. Ołbin jest jednym z centralnym osiedli Wrocławia, które doświadcza nacisku samochodów z zewnątrz. 

Z nadmiaru samochodów wynika m.in. tranzyt międzyosiedlowy przez uliczki Ołbina, powodujący hałas i zanieczyszczenie powietrza, nielegalne parkowanie oraz parkowanie osób dojeżdżających do pracy spoza Wrocławia. Wyzwaniem transportowym osiedla są w szczególności: brak wydzielonej infrastruktury rowerowej na niektórych szlakach, dewastacja chodników, niewystarczająca w stosunku do potrzeb komunikacja publiczna.

Przyszłość mobilności miejskiej oraz sposoby jej kształtowania w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju, określają liczne obowiązujące i przyjęte uchwałami Rady Miejskiej Wrocławia oficjalne dokumenty, takie jak Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (uchwała nr VIII/194/19 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 11 kwietnia 2019 r. ) i Wrocławska Polityka Mobilności (uchwała nr XLVIII/1169/13 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 19 września 2013 r).

Zgodnie z tymi dokumentami, priorytet powinna mieć zwłaszcza komunikacja zbiorowa. Niestety, ograniczone środki funduszu osiedlowego nie pozwalają na realne polepszenia w tej materii.

Droga rowerowa – ulica Sienkiewicza

 

Priorytetowo należy potraktować zatem komunikację rowerową jako czysty i tani środek poruszania się po mieście. Niestety, wiele ulic, nawet głównych i łączących poszczególne osiedla, jest pozbawionych bezpiecznej i wygodnej wydzielonej infrastruktury rowerowej, która umożliwiałaby poruszanie się szerokim grupom mieszkańcom, w tym wykluczonym transportowo – takim jak seniorzy czy dzieci. Nie jest bowiem realne przekonanie do poruszania się rowerem w ogólnym ruchu drogowym, z uwagi na obawy o bezpieczeństwo.

Priorytet powinny mieć trasy wzdłuż głównych ulic, zwłaszcza wyznaczone w obowiązującym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia, które jest istotnym aktem planistycznym rangi ogólnomiejskiej.

Rozważając inwestycje możliwe do sfinansowania w ramach Funduszu Osiedlowego uważamy, że warto – zgodnie z zasadami gospodarności i celowości gospodarowania majątkiem publicznym – wykorzystać drogę rowerową, którą wybudował deweloper ul. Sienkiewicza po stronie północnej, na wysokości piekarni Mamut, a która obecnie nie jest wykorzystywana jako trasa rowerowa. Dzięki środkom z Funduszu Osiedlowego można przede wszystkim odpowiednio oznakować ten fragment i uwolnić od parkowania, a w ramach dostępnych środków rozbudować o dalszy odcinek.

Działanie takie będzie zgodne z następującymi celami Wrocławskiej Polityki Mobilności (uchwała nr XLVIII/1169/13 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 19 września 2013 r).:

• “rozwijanie systemu transportowego bez barier dla ruchu rowerowego”
• “rozwijanie sieci tras rowerowych o wysokim standardzie”
• “zapewnienie spójności systemu tras rowerowych”

Inwestycja będzie również w pełni kompatybilna z następującymi celami Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (uchwała nr VIII/194/19 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 11 kwietnia 2019 r.):

• 2.4.1. Likwidacja luk w systemie tras rowerowych
• 2.4.3. Powiązania rowerowe z obszarami o intensywnym zagospodarowaniu
• 3.1.3. Rozwijanie przestrzeni przyjaznych dla pieszych i rowerzystów

Chodniki dla pieszych: uwolnienie chodników od parkowania

Innym priorytetem zgodnym w pełni z dokumentami strategicznymi jest bezpieczna i wygodna komunikacja piesza. W tym przypadku fundusz osiedlowy jest pulą pieniędzy, która jest w stanie przynieść realną poprawę dla pieszych, którymi są co do zasady wszyscy mieszkańcy.

Największym problemem pieszych w śródmiejskich osiedlach Wrocławia, co wynika m.in. z przeprowadzanego przez Akcję Miasto projektu “Pieszy Wrocław”, jest nielegalne parkowanie samochodów, które utrudnia. Parkowanie na skrzyżowaniach do tego zmniejsza widoczność pieszych, przyczyniając się do zmniejszenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Parkowanie powinno być kierowane na teren ulic, a chodniki oddane z powrotem pieszym. Wybraliśmy proponowane lokalizacje w różnych częściach osiedla tak, by uwzględnić potrzeby mieszkańców z różnych miejsc.

W ramach zadania zaproponowaliśmy następujące lokalizacje priorytetowe:

1. ul. Orzeszkowej między ul. Żeromskiego a ul. Wyszyńskiego – strona północna i południowa
2. ul. Mosbacha – strona północna przy Banku Pekao i przy wyjeździe z bramy
3. ul. Barlickiego między ul. Nowowiejską a ul. Kluczborską
4. ul. Piastowska między ul. Sienkiewicza a ul. Nowowiejską po stronie wschodniej – zapewnienie parkowania wyłącznie w zatoczce

Uwolnić chodniki od parkowania można za pomocą słupków. W odpowiednio wybranych miejscach warto rozszerzyć program funkcjonalny inwestycji o dodatkowe elementy poszerzające możliwości mieszkańców, np. za pomocą ławek, stojaków rowerowych, kwietników czy krzewów, wprowadzając tym samym zieleń w pozbawione jej miejsca (zgodnie z priorytetem nr 2).

Pozytywnym przykładem już zrealizowanego projektu tego typu jest projekt uwolnienia od nielegalnego parkowania jest zrealizowana już inwestycja przy rogu ul. Żeromskiego i ul. Orzeszkowej.

Działanie w postaci uporządkowania parkowania będzie zgodne z następującymi celami Wrocławskiej Polityki Mobilności (uchwała nr XLVIII/1169/13 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 19 września 2013 r).:

• “rozwijanie systemu transportowego bez barier dla ruchu pieszych i osób o ograniczonej sprawności”
• “usuwanie barier w istniejącym systemie transportowym”
• “ochrona przestrzeni przeznaczonych dla pieszych przed zajmowaniem ich na inne cele”

Uporządkowanie sytuacji parkingowej będzie w pełni spójne z następującymi celami Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (uchwała nr VIII/194/19 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 11 kwietnia 2019 r.):

• 2.5.1. Likwidacja barier przestrzennych i organizacyjnych 
• 3.1.1. Ulepszenia dostępności pieszej centrum
• 3.1.2. Zasady strefowania ruchu w obszarze centrum i śródmieścia
• 3.1.3. Rozwijanie przestrzeni przyjaznych dla pieszych i rowerzystów
• 3.3.1. Przestrzeń wspólna w najbliższym otoczeniu – porządkowanie parkowania
• 4.1.1. Uspokajanie ruchu w mieście
• 4.1.2. Ocena bezpieczeństwa (ocena miejsc niebezpiecznych pod kątem możliwości poprawy)
• 3.2.2. Lepsza organizacja osiedli (podział i funkcja przestrzeni) 

Zielony Ołbin: zielona ulica Żeromskiego

Zieleń jest coraz bardziej istotnym czynnikiem, decydującym o jakości życia, zwłaszcza w kontekście adaptacji do czekających nas zmian klimatu i potrzeby retencji wody. Niestety, na szarych ulicach Ołbina brakuje zieleni. Powinny mieć zatem priorytet przed podwórkami, gdzie zieleń wymaga oczywiście uzupełnienia i rozwijania, ale często istnieje. Podwórka powinny być, co oczywiste, remontowane w dużej mierze ze środków ogólnomiejskich w dyspozycji Zarządu Zasobu Komunalnego i Wrocławskich Mieszkań.

Warto inwestować w projekty, które będą miały aspekt również symboliczny i będą zwiastunem ekologicznej i przyrodniczej zmiany we Wrocławiu, Polsce i Europie.

Taką inwestycją była np. projekt pod nazwą Grow Green, w tym parki kieszonkowe oraz zielona ulica Daszyńskiego, w tym parklety na skrzyżowaniu ulicy Daszyńskiego i ulicy Żeromskiego. Takim pokazowym i modelowym projektem może stać się również zielona ulica Żeromskiego, która uzupełni i będzie początkiem zielonej sieci ulic Ołbina, które mogą rozrastać się na dalsze ulice.

Dodatkowym argumentem za tą inwestycją jest wykorzystanie stworzonej i istniejącej koncepcji, co zgodne jest z zasadą gospodarności w wydatkowaniu środków publicznych. Wizja ta ma szerokie społeczne poparcie, które wyrażone zostało w konsultacjach społecznych ws. zielonej ulicy Żeromskiego, zorganizowanych przez Urząd Miejski Wrocławia.

Stworzenie zielonej ulicy będzie również zgodne z priorytetem, którym jest zrównoważona mobilność, gdyż w ten sposób uzyskać można więcej przestrzeni dla pieszych i rowerzystów.

Zgodnie z założeniami projektu dostępnymi na stronie Wrocław Rozmawia warto, by “modernizacja ulicy na odcinku od ul. Nowowiejskiej do ul. Jedności Narodowej uwzględniała wprowadzenie elementów infrastruktury zielono-niebieskiej (tzn. dotyczącej zieleni i gospodarowania wodą opadową) oraz wymianę nawierzchni ciągów pieszych i uporządkowanie parkowania”.

Jak czytamy w wyjaśnieniach, “jest szansa, że po ulicy będzie można się swobodnie przemieszczać, nie wpadając co krok na zaparkowane auto. Mieszkańcy Ołbina mają też możliwość zyskać zieleń w sąsiedztwie domów. Działanie to przyczyni się do obniżenia temperatury, poprawy jakości powietrza i wykorzystania wód opadowych. Dodatkowo każdy z nas wie, jak miło w upalny dzień schronić się w chłodzie natury. Nie tylko to – bezpośredni dostęp do zieleni to jedna z najważniejszych cech miast przyszłości: ma być ona równoprawnym, a czasem nawet dominującym, elementem struktury przestrzennej miasta.”

Działanie takie będzie również zgodne z następującymi celami Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu do roku 2030” (uchwała nr XIII/342/19 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 5 września 2019 r.):

• “Sporządzenie programu rozszczelnienia i rekultywacji gruntów (na podstawie powyższego rozpoznania) i jego sukcesywna realizacja”
• “zapewnienie naturalnej retencji gruntowej w mieście w toku zabezpieczenia przed uszczelnieniem i przesuszeniem gruntów (zapewnienie odpowiedniego udziału terenów zielonych, powierzchni biologicznie czynnej w stosunku do powierzchni uszczelnionych)”
• “zastosowanie elementów zieleni wielopiętrowej i liniowych form zieleni pomiędzy tymi terenami w połączeniu z elementami małej architektury, ścieżkami pieszymi i rowerowymi”
• “Katalog przykładowych działań szczegółowych obejmuje analizę możliwości lokalizacji różnych form zieleni towarzyszącej systemom komunikacyjnym”
• “wprowadzanie zadrzewień przyulicznych, zieleni o wielopoziomowej strukturze wzdłuż przebudowywanych i nowo budowanych ciągów komunikacyjnych”