Wizyta w Szklarskiej Porębie. Czy może mieć lepszy transport i przestrzeń?

W dniach 22-24 lipca 2022 r. w ramach organizowanego przez Towarzystwo Benderowskie projektu „Klimat na Dolny Śląsk” zorganizowano wizytę studyjną w celu poznania problemów przestrzennych, ekologicznych i transportowych Szklarskiej Poręby.

Szklarska Poręba to miejscowość licząca 6,5 tys. mieszkańców. Zgodnie z szacunkami z 2018 r. w wakacje odwiedza ją jednak nawet aż milion turystów, a w całym roku – aż dwa miliony osób. Jest także istotnym centrum narciarstwa, w tym biegowego.

Szklarska Poręba jest bowiem bramą do zachodniej części najwyższej partii Sudetów – Karkonoszy, a do tego miejscowością najlepiej dostępną transportem zbiorowym, z uwagi na funkcjonującą linię kolejową, obsługiwaną zarówno przez kolej regionalną z Wrocławia, Wałbrzycha i Jeleniej Góry, jak i przez połączenia międzyregionalne (PKP Intercity) czy nawet międzynarodowe – do Harrachova i Liberca.

1. Teren planowanej obwodnicy Szklarskiej Poręby

Jednym z celów wizyty było odwiedzenie i udokumentowanie terenów projektowanej obwodnicy, która nadal jest planowana przez urząd miasta Szklarskiej Poręby. UM wycofał się z budowy tylko jednego odcinka (wzdłuż drogi pod Reglami), nadal jednak forsuje budowę dwóch odcinków po zachodniej stronie miasta.

Co zaskakuje, budowa drogi została wpisana do strategii rozwoju Szklarskiej Poręby jako „przestrzeń przyjazna użytkownikom”. Planowana budowa zniszczy przestrzeń, która już dzisiaj jest przyjazna użytkownikom.

Według m.in. naukowców z rady naukowej Karkonoskiego Parku Narodowego droga ta zniszczy cenne przyrodniczo i krajobrazowo obszary. „Skutkiem realizacji tych zadań będzie szkodliwa ingerencja w ekosystemy Karkonoszy, polegająca na ich fragmentacji i bezpowrotnej utracie łączności ekologicznej tych ekosystemów, dewastacja funkcji korytarzy ekologicznych w tym rejonie, a także zniszczenie siedlisk wielu gatunków zwierząt, szczególnie w dolinie Kamieńczyka, degradacja wartości krajobrazu, niszczenie funkcji otuliny KPN na znacznym odcinku” – twierdzą naukowcy.

Podczas wizyty odwiedziliśmy: okolice ul. Wysokiej i Odrodzenia, okolice rozdroża pod Kamieńczykiem, a także okolice niezwykle urokliwej doliny, wzdluż czarnego szlaku, łączącego rozdroże z ul. Turystyczną. Wszystkie te tereny mogą być zdewastowane oraz narażone na hałas i smog z samochodów po budowie obwodnicy.

W trakcie rozmów z mieszkańcami okolicy usłyszeliśmy sprzeciw wobec budowy, zwłaszcza z powodów przyrodniczych i estetycznych, ale również gospodarczych (spadek atrakcyjności turystycznej okolicy).

2. Szklarska Poręba

W trakcie wizyty poznaliśmy także problemy centrum Szklarskiej Poręby oraz dzielnic Szklarska Poręba Górna i osiedla Marysin – terenów najbardziej obleganych przez turystów.

Niestety, przestrzeń ta w dużej mierze nie jest przyjazna pieszym. W wielu miejscach brakuje chodników, nawet w miejscach, w których powstała przestrzeń. To miejsce trudne dla osób starszych i niepełnosprawnych, które i tak mają trudność w poruszaniu się w terenie górskim.

Tam, gdzie chodniki istnieją, są one często mocno zdewastowane, wąskie lub w inny sposób niewygodne.

W karkonoskim kurorcie można także spotkać się z chaosem przestrzennym – straszą m.in. niskiej jakości stragany, krzykliwe neony czy liche baraki. Tego typu przybytki bez wątpienia nie licują z powagą zabytkowej, tradycyjnej miejscowości karkonoskiej.

W Szklarskiej Porębie funkcjonuje jedynie szczątkowa komunikacja miejska, którą trudno uznać za jakąkolwiek ofertę. Nie obejmuje osiedla Marysin oraz okolic dolnego wyciągu, a liczba kursów jest zaskakująco niska. Trudno zatem, by korzystali z niej w sposób szeroki niezmotoryzowani turyści. Nie mówiąc już o mieszkańcach, dla których nie jest to z pewnością żadna oferta.

Przy okazji, warto dodać, że praktycznie nie funkcjonuje połączenie transportem zbiorowym z pobliskim Świeradowem-Zdrojem – dostępne jest jedynie jedno połączenie autobusowe dziennie.

Celem było także wykonanie zdjęć Szklarskiej Poręby i Karkonoszy na potrzeby portalu Hipermiasto oraz projektu, które będą używane m.in. w raportach i wpisach.

3. Karkonoski Park Narodowy

Wizyta objęła również sprawdzenie ochrony przyrody i transportu zachodniej części Karkonoskiego Parku Narodowego.

Kolejka na Szrenicę jako forma transportu zbiorowego wymaga lekkiej poprawy. Uważamy, że powinna funkcjonować dłużej niż do godz. 16 (np. do godz. 17 a w weekendy do godz. 18), by poprawić dostępność transportową. Obecnie z wyciągu nie mogą skorzystać m.in. pasażerowie przybywający pociągiem PKP Intercity z Warszawy i Wrocławia (planowy przyjazd o godz. 15.50). Z drugiej strony, o godz. 16 na górnej stacji wyciągu tworzą się ogromne kolejki.

 

Poprawy wymaga też komunikacja zbiorowa między wyciągiem a główną stacją kolejową w mieście Szklarska Poręba Górna. Obecnie nie ma tam żadnych regularnych przewozów, mimo istnienia przystanku autobusowego w okolicy wyciągu.

Nie mamy żadnych uwag dotyczących stanu Karkonoskiego Parku Narodowego w okolicach Szrenicy. Właściwa ochrona przyrody na jego terenie skłania do powiększenia terenu tego parku. Niestety, obszar KPN jest znacznie mniejszy niż parku po czeskiej stronie i nie obejmuje ważnych krajoznawczo terenów Szklarskiej Poręby czy Piechowic.

Należałoby się zastanowić nad zwiększeniem liczby pojemników na odpady, choć oczywiście warto przypominać turystom o ich odpowiedzialności za stan parku narodowego.

Niestety, w okolicach szlaku prowadzącego do Wodospadu Kamieńczyka dochodzi do przykładów dzikiego parkowania w lesie. To tym bardziej skłania do potrzeby rozwoju komunikacji zbiorowej.

4. Dalsze działania

W efekcie wizyty studyjnej została podjęta decyzja o stworzeniu następujących wniosków w ramach projektu „Klimat na Dolny Śląsk”:

1) w sprawie uchwały krajobrazowej dla Szklarskiej Poręby

2) w sprawie sytuacji pieszych w Szklarskiej Porębie

3) w sprawie transportu zbiorowego w Szklarskiej Porębie

4) w sprawie sprzeciwu wobec obwodnicy Szklarskiej Poręby

---

Fot. tytułowe – Szklarska Poręba. Zdjęcie dostępne na licencji CC-BY-NC-SA 4.0.