Działania Stowarzyszenia Nowoczesnej Edukacji Prawnej ws. wpisów do Krajowego Rejestru Sądowego
Fot. Budynek wydziału Krajowego Rejestru Sądowego we Wrocławiu / Hipermiasto / CC-BY-NC-SA 4.0.
W ramach działu prawnego czasopisma Hipermiasto, prowadzonego przez Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej w ramach Mikrograntu (Projekt finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy Norweskich i Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny) opisujemy działania, które podjęło Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej na rzecz ułatwień w rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Działania zostały podjęte wskutek badania barier prawnych dla NGO w ramach Mikrograntu.
Czytaj też: Badanie barier prawnych dla organizacji pozarządowych
Kluby sportowe do KRS
8 lutego do Ministerstwa Sportu i Turystyki Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej. zwróciło się z wnioskiem o możliwość przerejestrowania klubów sportowych do Krajowego Rejestru Sądowego.
Na problem zwracała uwagę Fundacja trzeci.org.
– Obecnie funkcjonujący system ewidencji nie sprawdza się – kwestionowane są możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez UKS, duży problem stanowi zmiana siedziby UKS i KS (migracja między ewidencjami), jak i podjęcie działalności gospodarczej przez zarejestrowany już klub sportowy (migracja między ewidencją i KRS) – pisali Łukasz Gorczyński i Tomasz Pawłowski z Fundacji Trzeci.org.
Obecnie niestety uczniowski klub sportowy i inny klub sportowy, który jest wpisany do ewidencji prowadzonej przez właściwego starostę, nie może złożyć wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego.
Żeby zarejestrować się w KRS niezbędne jest założenie nowego stowarzyszenia. Dotychczas funkcjonujący klub należy wtedy zlikwidować, co jest związane z wieloma utrudnieniami.
Warto zresztą zachęcać kluby do rejestracji w KRS, która daje pewność prawną i sporo zalet. Niedługo zresztą będzie bardzo łatwa, z uwagi na komisyjny projekt ustawy – będzie możliwa na zasadach określonych dla spółek w systemie S24, za pomocą prostego formularza.
Utrudnieniem dla działania klubów sportowych zarejestrowanych w ewidencji starosty jest m.in. konieczność osobnej rejestracji w urzędzie skarbowym i urzędzie statystycznym (także rejestracja wszystkich zmian) wskutek braku obowiązywania tzw. zasady jednego okienka, a także konieczność występowania z wnioskiem o zaświadczenia i uiszczania.
Niemożliwe jest także prowadzenie działalności gospodarczej.
– Problem pojawia się, gdy kluby te chcą rozwijać się i pozyskiwać dodatkowe środki, np. w ramach działalności gospodarczej. W szczególności mam tu na myśli usługi reklamowe. W takim przypadku, chcąc działać zgodnie z prawem, kluby te powinny być wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego, gdzie znajdziemy m.in. informacje o zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (…) Rozwiązaniem nie jest również likwidacja obecnego klubu i rejestracja nowego w KRS. Traci się wówczas ciągłość i historię działania, wymaganą często m.in. w konkursach i programach dofinansowania działalności – zwracał uwagę Maciej Broda z portalu Kontrakt Sportowy.
Problematyczny jest także brak centralnej ewidencji klubów i niejednolitość ustaleń starostów w tym przedmiocie. Kluby są przy tym dyskryminowane względem np. stowarzyszeń zwykłych, które mogą przekształcić się w stowarzyszenia rejestrowe.
– Wydaje się, że warto rozważyć stosowanie do klubów sportowych identycznych procedur rejestrowych, jakie stosowane są względem stowarzyszeń – podkreślali twórcy inicjatywy Proste NGO.
W komisyjnym projekcie ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych (druk nr 3502 IX kadencji Sejmu, nie procedowanym z uwagi na zasadę dyskontynuacji) zaproponowano następujący przepis:
Art. 21. W ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2022 r. poz. 1599 i 2185) po art. 4 dodaje się art. 4a w brzmieniu: „Art. 4a.
- Uczniowski klub sportowy oraz klub sportowy, o którym mowa w art. 4 ust. 7, może dokonać wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
- Złożenie wniosku o wpis uczniowskiego klubu sportowego oraz klubu sportowego, o którym mowa w art. 4 ust. 7, do Krajowego Rejestru Sądowego wymaga zgody wyrażonej w trybie przewidzianym dla zmiany statutu podmiotu zamierzającego złożyć wniosek o ten wpis.
- Zmiana statutu uczniowskiego klubu sportowego oraz klubu sportowego, o którym mowa w art. 4 ust. 7, dokonana w związku z wyrażeniem zgody, o której mowa w ust. 2, nie wymaga zatwierdzenia przez starostę.
- Sąd rejestrowy przesyła niezwłocznie właściwemu staroście odpis postanowienia o wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego uczniowskiego klubu sportowego lub klubu sportowego, o którym mowa w art. 4 ust. 7.
- Właściwy starosta z urzędu wykreśla uczniowski klub sportowy lub klub sportowy, o którym mowa w art. 4 ust. 7, z ewidencji, o której mowa w art. 4 ust. 4, zaznaczając, że przyczyną wykreślenia jest wpis podmiotu do Krajowego Rejestru Sądowego.
- Uczniowski klub sportowy oraz klub sportowy, o którym mowa w art. 4 ust. 7, po dokonaniu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, zachowuje wszystkie dotychczasowe prawa i obowiązki i może podejmować działalność gospodarczą w zakresie przewidzianym w statucie.”
Jak wskazywali przedstawiciele fundacji Trzeci.org, docelowo wszystkie UKS i KS – bez względu na to, czy prowadzą, czy nie prowadzą działalności gospodarczej powinny być rejestrowane w KRS.
Jak na dzień 21 marca na razie nie ma odpowiedzi.
Czytaj też: Organy w fundacji. Jak poradzić sobie z prawnymi zawiłościami?
Uwagi do ustawy o KRS – rejestracja w systemie S24
O samym pomyśle rejestracji stowarzyszeń wzorem np. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością pisał na łamach ngo.pl Łukasz Gorczyński z Fundacji trzeci.org.
Efektem petycji Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych jest komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o stowarzyszeniach, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnychotwiera się w nowej karcie
Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej popiera ten projekt, ale uważa, że można go ulepszyć.
W swoich uwagach wniosło o wprowadzenie przepisu, zgodnie z którym również istniejące stowarzyszenie może na nowo zarejestrować się za pomocą wzorca statutu, przez jego zmianę.
Przykładowo przepis mógłby obejmować nowo dodany art. 21 ust. 4 ustawy Prawo o stowarzyszeniach:
“Statut stowarzyszenia może być również zastąpiony statutem uchwalonym przy wykorzystaniu wzorca statutu. Do takiego stowarzyszenia stosuje się ust. 3.”
Rozwiązanie takie uprości działalność wielu stowarzyszeń i pozwoli im korzystać z systemu S24 dla dalszej działalności nawet gdy nie zostały w ten sposób zarejestrowane.
Czytaj też: Informacja publiczna. Co zrobić, gdy nie otrzymujemy odpowiedzi na wniosek?
S24 dla stowarzyszeń zwykłych
Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej apelowało również o wprowadzenie przepisu, zgodnie z którym stowarzyszenie zwykłe może przerejestrować się za pomocą systemu S24.
Przykładowo nowy przepis art. 42a ust. 4 ustawy Prawo o stowarzyszeniach mógłby brzmieć: „Statut stowarzyszenia może być również uchwalony przy wykorzystaniu wzorca. Art. 9a i art. 12 ust. 3-5 stosuje się odpowiednio.”
Stowarzyszenia zwykłe to z reguły lokalne organizacje. Możliwość rejestracji w KRS za pomocą systemu S24 będzie dla nich sporym ułatwieniem.
Czytaj też: Mandaty i wykroczenia. Czym są, jak się odwoływać? Poradnik Stowarzyszenia Nowoczesnej Edukacji Prawnej
Brak opłat za rejestrację w S24
Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej domagało się skreślenia w artykule 3 dodanego ustępu 3. Ten przepis ustanawia opłatę 125 zł od rejestracji.
Zgodnie z obecnymi przepisami, wpis stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego jest wolny od opłat sądowych (art. 17 ust. 3 ustawy – Prawo o stowarzyszeniach), co stanowi lex specialis wobec art. 53 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Zmiana spowodować może wprowadzenie takiej opłaty, co będzie niekorzystne dla stowarzyszeń.
Warto natomiast zachować ust. 4, który zmniejsza opłaty, ale wymagać to będzie przeformułowania projektu np. na: “Opłatę stałą w kwocie 250 zł pobiera się od wniosku o zarejestrowanie w rejestrze przedsiębiorców stowarzyszenia, którego statut został uchwalony przy wykorzystaniu wzorca statutu udostępnionego w systemie teleinformatycznym”.
Naszym zdaniem warto rozważyć całkowitą rezygnację z opłat za rejestrację stowarzyszeń w rejestrze przedsiębiorców. Należy skłaniać organizacje pozarządowe do poszukiwania dodatkowych źródeł dochodu dla prowadzenia działalności społecznej, w tym pożytku publicznego.
Sejm: Poczekać na numer druku
W odpowiedzi na uwagi Ewa Pietrzak, starszy specjalista z Kancelarii Sejmu, 16 lutego 2024 r. poinformowała, że „Komisja do Spraw Petycji została powołana do merytorycznego rozpatrywania petycji, a nie projektów ustaw, które są kierowane do rozpatrzenia przez właściwe komisje branżowe. Interesujący Pana projekt ustawy nie otrzymał jeszcze numeru druku. Dopiero po nadaniu projektowi numeru druku będą mogły rozpocząć się w Sejmie właściwe prace legislacyjne nad projektem. Wówczas pisma zawierające uwagi i opinie do projektu będzie można kierować do właściwej merytorycznie komisji sejmowej, do której skierowany zostanie projekt.”
Jak na dzień 21 marca 2024 r. projektowi nie został nadany numer druku.
Czytaj też: Umowy o dzieło. Czym się różnią od umów zlecenia?
Kolejne działanie: KRS bez papieru
Kolejną zmianą, postulowaną w ramach badania barier prawnych dla NGO, jest konieczność przesyłania papierowych dokumentów nawet przy rejestracji elektronicznej w KRS.
Konieczność dosyłania wynika z art. 6944 Kodeksu postępowania cywilnego. Dokumenty stanowiące podstawę wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego albo podlegające złożeniu do akt rejestrowych składa się w oryginałach albo poświadczonych urzędowo odpisach lub wyciągach. Jeżeli dokumenty zostały sporządzone w postaci papierowej, do wniosku dołącza się odpisy elektronicznie poświadczone przez notariusza albo występującego w sprawie pełnomocnika, będącego adwokatem, radcą prawnym.
Jeśli jednak, wtedy trzeba zarówno dołączyć kopie do wniosku online, jak i przesłać papierowe pismo do sądu rejestrowego w terminie 3 dni od daty złożenia pisma. Takie rozwiązanie jest sprzeczne z istotą postępowania elektronicznego, zwiększa koszty i niepotrzebny obieg dokumentów papierowych.
Jeśli sąd (referendarz) miałby wątpliwości co do autentyczności dokumentu mógłby np. w ciągu 3 dni mieć prawo do zażądania przedstawienia oryginałów albo poświadczonych notarialnie kopii.
Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej zamierza podjąć działania w tym kierunku.
Czytaj też: Kiedy trzeba przeprowadzać konsultacje społeczne i jak powinny wyglądać?
Informacja Stowarzyszenia Nowoczesnej Edukacji Prawnej. Treść dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 4.0.
Projekt finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy Norweskich i Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.
