Po naszych wnioskach: powiat milicki będzie miał transport zbiorowy. Walczymy o więcej!
Towarzystwo Benderowskie w ramach projektu „Klimat na Dolny Śląsk” finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny w sierpniu zwróciło się z wnioskiem do powiatów trzebnickiego i milickiego o stworzenie systemu transportu autobusowego.
Wniosek wysłany został w interesie 100 tys. mieszkańców tych powiatów, którzy są także mieszkańcami województwa dolnośląskiego. Jego autorem jest Miłosz Cichuta. We wniosku zaproponowano kilka tras połączeń transportu zbiorowego na terenie powiatu milickiego.
Czytaj więcej: RAPORT HIPERMIASTA: Transport publiczny na Dolnym Śląsku wymaga poprawy
Skarga do Rady Powiatu ws. transportu publicznego
18 grudnia zwróciliśmy się ze skargą na Starostę Powiatu w przedmiocie rozpatrzenia wniosku ws. transportu publicznego, a także z wnioskiem o podjęcie uchwały Rady Powiatu Milickiego ws. rozwoju transportu publicznego w powiecie, w tym we współpracy z innymi samorządami. Autorem pisma jest również Miłosz Cichuta.
Dnia 19 stycznia 2023 r. przedstawiciele Towarzystwa Benderowskiego pojawili się na sesji Rady Powiatu Milickiego.
Dowiedzieliśmy się wtedy, że powiat milicki stworzył trzy linie autobusowe, które działają od 1 stycznia 2023 r. na trasach: Milicz – Wziąchowo Wielkie – Cieszków – Milicz, Milicz – Krośnice – Sułów – Milicz oraz Milicz – Kuźnica Czeszycka.
Oceniamy, że to dobry krok, ale rozkłady jazdy są dalekie od wystarczających. Nie umożliwiają bowiem wydostania się z Milicza do innych miejscowości po godz. 13. Szczegóły podaje m.in. Głos Milicza.
Radni powiatu milickiego podczas sesji mówili m.in. o tym, że koszt byłby zbyt wysoki, a także o tym, że połączenia poza granicę powiatu nie mogą być organizowane przez powiat. Zgodzili się jednak, że problem wykluczenia transportowego jest ważny.
Starosta Milicki Sławomir Strzelecki: – We wniosku było siedem linii. Jedna linia dotyczyła tylko jednej gminy. Żebyśmy mogli organizować, to powinniśmy mieć albo dwie albo trzy gminy. Mamy też Trzebnicę, Żmigród, Ostrów Wielkopolski. Nie usprawiedliwiając się, kierownik wydziału potwierdził, że na te trasy nie może starosta występować.
Radny Marek Sierpiński: – Wykluczenie komunikacyjne jest problemem, który nasilił się zwłaszcza po transformacji ustrojowej. Nie jest tak, że wszystkie gospodarstwa mają własny samochód. Suche dane wskazują, że w powiecie milickim jest tyle samochodów, co mieszkańców, nie świadczą o tym, że każde gospodarstwo domowe taki pojazd posiada. Sam wniosek w sensie ogólnego kierunku wydaje się słuszny i wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym, natomiast w tym konkretnym przypadku z uwagi na to, że powiat uruchomił trzy linie autobusowe, wniosek wydaje się bezprzedmiotowy.
Czytaj też: Wybieram kolej: Pociągiem z przesiadką na autobus do Lądka i Stronia
Miłosz Cichuta mówił podczas sesji Rady Powiatu Milickiego: – Owszem, trasy wykraczają poza granice powiatu. Zgodnie z ustawą powiat wtedy nie organizuje połączeń, natomiast możliwe jest tworzenie związków powiatowo-gminnych i powiatowo-powiatowych. Jedną z jednostek, która może dążyć do tego, by utworzyć taką, jest sam powiat. Wniosek zawierał proponowane trasy, one podlegają modyfikacjom, zależnie od możliwości finansowych czy uwarunkowań prawnych. Wniosek miał przede wszystkim zwrócić uwagę na konieczność uruchomienia połączeń. Uruchomione połączenia to dobry krok, ale badania wskazują, że najważniejsza jest częstotliwość, podaż. Połączenia, które państwo uruchomiliście, są pilotażowe, to dopiero wstęp. W momencie tworzenia oferty konieczne jest zapewnienie częstotliwości. Powrót [z Milicza] o godz. 13 powoduje, że osoby pracujące do godz. 15, tak samo uczniowie, którzy kończą później lekcje. Środki finansowe są ograniczone. Wyliczenia są wygórowane, stawka 10 zł za wozokilometr to koszt maksymalny. Zazwyczaj to 3-5 zł za wozokilometr.
Cichuta potwierdził również, że rada powiatu może wnioskować do marszałka województwa.
Skarga i wniosek zostały jednak rozpatrzone negatywnie przez radnych.
Czytaj też: W powiecie dzierżoniowskim powstanie związek transportowy!
Wniosek ws. transportu w powiecie milickim
We wniosku zaproponowano kilka tras połączeń transportu zbiorowego na terenie powiatu milickiego. Poniżej znajduje się fragment wysłanego do Starostwa wniosku.
| Relacja | Przybliżony dystans | Szacowany czas przejazdu autobusem | Czas przejazdu samochodem |
| Milicz – Krośnice – Goszcz | 25 km | 40 minut | 30 minut |
| Ruda Milicka – Milicz – Nowy Zamek – Gądkowice – Potasznia – Wielgie Milickie | 35 km | 50 minut | 45 minut |
| Milicz – Godnowa –Sulmierzyce | 24 km | 30 minut | 25 minut |
| Milicz- Wierzchowice PKP – Henrykowice – Wielgie Milickie – Bartniki – Odolanów – Ostrów Wlkp. | 51 km | 80 minut | 70 minut |
| Milicz – Sułów –Żmigród | 33 km | 40 minut | 35 minuty |
| Milicz – Ujeździec Wielki – Trzebnica | 34 km | 40 minut | 35 minuty |
| Milicz – Skoroszów –Trzebnica | 30 km | 35 minut | 30 minut |
Powyższe relacje są wnioskowanymi relacjami między ważnymi z punktu widzenia demograficznego bądź turystycznego. Jednak na obszarze Państwa powiatów znajduje się wiele mniejszych miejscowości, zamieszkałych przez tysiące mieszkańców, do których transport publiczny nie dociera wcale, a jedyną możliwością przemieszczania się jest skorzystanie z samochodu. Ponadto niezbędna byłaby partycypacja w kosztach z miejscowościami województwa wielkopolskiego, na którego obszar docierają niektóre z proponowanych połączeń i z pewnością obniżyłoby to wkład powiatów trzebnickiego i milickiego w funkcjonowanie połączeń.
Zasadnym byłoby pilotażowe uruchomienie przejazdów w relacjach wskazanych w tabeli powyżej. Pozwoliłoby to na utworzenie spójniejszej siatki połączeń pomiędzy wymienionymi miastami, a także pozwali silniej związać je strukturalnie i społecznie oraz umocnienie pozycji regionu. Ponadto miałoby to znaczący wpływ na rozwój turystyki i pozytywnie wpłynęłoby na szczególnie cenne przyrodniczo środowisko występujące na tym obszarze.
Czytaj też: Centrum Jeleniej Góry potrzebuje planu zagospodarowania przestrzennego
Koszt zakupu autobusu niskopodłogowego z klimatyzacją, dalekobieżnych bądź dostosowanego do przewozów aglomeracyjnych to koszt około 1 miliona złotych. Mniejsze autobusy klasy MINI, przy zakupie jednej sztuki, na mniej preferencyjnych warunkach niż w przypadku zakupu większej liczby pojazdów to 500 tysięcy złotych. 1 wozokilometr to koszt około 6-10 złotych w zależności od przewoźnika. Długość wskazanych we wniosku tras to około 200 kilometrów. Przy założeniu średnio 11 par połączeń autobusowych na każdej linii oraz przy założeniu 10 złotych za wozokilometr koszt dzienny uruchomienia połączeń wynosiłby:
W założeniu rocznym zaś, przy uruchamianiu tej samej liczby połączeń każdego dnia – soboty, niedziele, także w wakacje, święta wolne od pracy
Czytaj też: Aglomeracja wrocławska zasługuje na lepszy transport publiczny
Odpowiedź powiatu milickiego
Odpowiedź otrzymaliśmy po 3,5 miesiącach, dopiero po złożeniu ponaglenia do Starostwa Powiatowego.
Niestety w odpowiedzi na wniosek z dnia 13 grudnia otrzymaliśmy jedynie informację o braku podstawy prawnej do utworzenia transportu zbiorowego przez powiat, wskazując na inne jednostki odpowiedzialne za organizację transportu.
Treść odpowiedzi:
Odpowiadając na Państwa pismo z dnia 30.11.2022 roku informuję, że organizowanie przewozów osób w publicznym transporcie zbiorowym jest zadaniem własnym właściwych jednostek samorządu terytorialnego.
Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o publicznym transporcie drogowym [zbiorowym – Hipermiasto] (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1343) organizatorem publicznego transportu zbiorowego, właściwym ze względu na obszar działania lub zasięg przewozów, jest:
1) gmina:
- na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich,
- której powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między gminami – na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich, na obszarze gmin, które zawarły porozumienie;
2) związek międzygminny – na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich, na obszarze gmin tworzących związek międzygminny;
3) powiat:
- na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich,
- któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między powiatami – na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich, na obszarze powiatów, które zawarły porozumienie;
4) związek powiatów – na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich, na obszarze powiatów tworzących związek powiatów;
- związek powiatowo-gminny na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowo-gminnych przewozach pasażerskich na obszarze gmin lub powiatów tworzących związek powiatowo-gminny;
- związek metropolitalny:
- na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w metropolitalnych przewozach pasażerskich
- któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia z jednostką samorządu terytorialnego;
5) województwo:
- na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w wojewódzkich przewozach pasażerskich oraz w transporcie morskim,
- właściwe ze względu na najdłuższy odcinek planowanego przebiegu linii komunikacyjnej, w uzgodnieniu z województwami właściwymi ze względu na przebieg tej linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej – na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich przewozach pasażerskich,
- któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między województwami właściwymi ze względu na planowany przebieg linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej – na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w wojewódzkich przewozach pasażerskich, na obszarze województw, które zawarły porozumienie;
W związku z art. 7 w/w ustawy proszę o zgłoszenie zapytania do odpowiednich organizatorów publicznego transportu drogowego. Zgłoszone linie nie dotyczą organizacji publicznego transportu zbiorowego przez Powiat Milicki.
Czytaj też: Raport Hipermiasta. Transport kolejowy na Dolnym Śląsku jest dobry, ale może być lepiej
Argumenty w skardze Towarzystwa Benderowskiego
W piśmie nie wskazano bowiem z jakich pobudek organizacja transportu publicznego na wskazanych trasach nie wchodziłaby w zakres kompetencyjny powiatu. Otrzymaliśmy jedynie fragment ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, w którym wyraźnie wskazana jest informacja dotycząca zakresu organizacji transportu w jednostkach samorządu terytorialnego. Nie określono jaka jednostka według Starosty powinna odpowiadać za organizację transportu zbiorowego na jego terenie.
Proponowane trasy w przeważającej części swoim przebiegiem nie wykraczają poza granice Powiatu. W przypadku takich przebiegów za transport w całości odpowiadać winien powiat. Niektóre trasy wykraczają poza granice administracyjne powiatu. W takiej sytuacji możliwe jest porozumienie powiatów, na mocy którego praca przewozowa na terenie innego powiatu będzie opłacana przez tenże bądź utworzenie związku gminno-powiatowego na mocy ustawy o publicznym transporcie zbiorowym. W obu przypadkach niezbędna jest aktywna działalność powiatu.
Czytaj też: Wałbrzych chce budowy dworca autobusowego. Ale czeka na prywatnego inwestora
Ponadto mimo braku ustawowego obowiązku, wskazane przez nas argumenty jednoznacznie wskazują na konieczność zaangażowania się jednostek samorządu terytorialnego w budowę systemu transportu zbiorowego. Zbiorowy transport publiczny jest jednym z kluczowych obszarów funkcjonowania państwa. W idealnym modelu zapewnia równy dostęp do obiektów użytku publicznego, usług, kultury i wielu innych. Poziom rozwoju państwa dobrze obrazuje stan transportu zbiorowego.
Niestety w ostatnich czterech dekadach transport zbiorowy w Polsce był uznawany za niepotrzebny wydatek, w związku z czym doszło do masowego likwidowania połączeń komunikacji zbiorowej – w jego wyniku doszło do pojawienia się w kraju zjawiska wykluczenia transportowego, definiowanego jako częściowego lub całkowitego pozbawienia możliwości z transportu zbiorowego. W jego wyniku dochodzi do pogłębiania się nierówności społecznych, zaś w przypadku wielu osób wymusza posiadanie i utrzymywanie własnego samochodu. Ponadto wyklucza z życia społecznego młodzież i osoby starsze, nieposiadające uprawnień do kierowania pojazdami. Według Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego zjawiskiem tym dotkniętych jest blisko 14 milionów Polek i Polaków.
Czytaj też: Jak wygląda transport publiczny w aglomeracji wrocławskiej?
Poza problemem wykluczenia komunikacyjnego, również infrastruktura drogowa ma swoją ograniczoną przepustowość, zaś jej konserwowanie przez wzrastającą liczbę pojazdów jest coraz bardziej kosztowne. Niezwykle istotne są również koszty środowiskowe związane ze wzrostem ruchu samochodowego, który negatywnie odbija się zarówno na obszarach naturalnych, jak i na zdrowiu mieszkańców. W dobie problemów ekonomicznych, związanych z rosnącą inflacją, wzrostem kosztów paliwa, wojną w Ukrainie oraz innych zmiennych, konieczne w Polsce jest zapewnienie dostępu do prawidłowo funkcjonującego zbiorowego transportu publicznego. Dostęp do transportu zbiorowego zapewniłby im możliwość aktywizacji, zmniejszenie wydatków domowych oraz zapewnienie komfortu psychicznego.
Ponadto, jak wskazujemy, Powiat Milicki charakteryzuje się bogactwem przyrodniczym, przyciągającym coraz więcej turystów do regionu. Niestety w związku z brakiem połączeń komunikacji zbiorowej w powiecie w przypadku pojawiania się dużej liczby pojazdów samochodowych może dojść do niszczenia środowiska naturalnego, które jest niezwykle istotne dla województwa.
Czytaj też: PKP wyremontuje zabytkowy dworzec w Oleśnicy. Na razie szczegółów brak
Uzasadnienie odrzucenia skargi
Dnia 21 grudnia 2022 r. do Starostwa Powiatowego w Miliczu wpłynęła w formie wiadomości e-mail skarga z dnia 18 grudnia 2022 r. na działalność Starosty Milickiego w przedmiocie rozpatrzenia wniosku ws. transportu publicznego.
Zgodnie z art. 229 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego organem właściwym do rozpatrzenia skargi na działalność starosty, z wyjątkiem skarg w sprawach należących do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, jest rada powiatu.
Stosownie do art. 16a ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym rada powiatu rozpatruje: skargi na działania zarządu powiatu i powiatowych jednostek organizacyjnych; wnioski oraz petycje składane przez obywateli; w tym celu powołuje komisję skarg, wniosków i petycji.
W związku z powyższym stosownie do swoich kompetencji wynikających z art. 14 ust. 3 ustawy o samorządzie powiatowym, Przewodniczący Rady skierował do Komisji Skarg, Wniosków i Petycji Rady Powiatu Milickiego skargę, w celu zbadania jej zasadności.
Komisja Skarg, Wniosków i Petycji na posiedzeniu w dniu 10 stycznia 2023 roku zapoznała się z ww. skargą.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że w 2022 r. podjęta została uchwała Rady Powiatu Milickiego odnosząca się do utworzenia trzech linii komunikacyjnych w publicznym transporcie zbiorowym na terenie Powiatu Milickiego. Powyższe linie zostały uruchomione od dnia 01.01.2023 r. na terenie Powiatu Milickiego, który jest ich organizatorem. Jest to wdrożenie pilotażowe. W pierwszej kolejności Powiat Milicki chce zadbać, żeby jego mieszkańcy mieli umożliwione połączenie z centrum Powiatu i aby nie odczuwali wykluczenia komunikacyjnego. Odnosząc się do kwestii ewentualnego utworzenia związków powiatowych lub związków powiatowo-gminnych wskazać należy, że obecnie niewielka liczba powiatów organizuje publiczny transport zbiorowy, natomiast gminy w głównej mierze organizują publiczny transport zbiorowy ze względu na obowiązek dowozu dzieci do szkół podstawowych.
Wniosek Towarzystwa Benderowskiego skierowany do Powiatu Milickiego z zaproponowanymi trasami, które swoimi połączeniami wykraczają poza granice Powiatu, w chwili obecnej nie może być zrealizowany, ponieważ w świetle art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1343 i 2666) powiatowe przewozy pasażerskie zdefiniowane są jako przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywanych w granicach administracyjnych co najmniej dwóch gmin i niewykraczający poza granice jednego powiatu albo w granicach administracyjnych powiatów sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienia lub które utworzyły związek powiatów; inne niż przewozy gminne, powiatowo-gminne, metropolitalne, wojewódzkie i międzywojewódzkie. Powiat Milicki nie utworzył na chwilę obecną żadnego związku powiatowego ani związku powiatowo-gminnego mającego na celu wspólne organizowanie publicznego transportu zbiorowego z powiatami lub z gminami, dlatego nie ma obowiązku tworzyć linii, o które wnioskuje Towarzystwo Benderowskie.
Czytaj też: Wybieram kolej. Jakie inwestycje kolejowe PLK czekają nas na Dolnym Śląsku?
W związku z tym udzielono odpowiedzi opierając się na obecnej sytuacji prawnej i podając informacje, kto i na jakich liniach może organizować publiczny transport zbiorowy. Powiat Milicki w takiej sytuacji może organizować publiczny transport zbiorowy w granicach administracyjnych powiatu. Jednakże na chwilę obecną Powiat Milicki nie ma obowiązku organizowania publicznego transportu zbiorowego. Mimo to Powiat Milicki od 01.01.2023 r. uruchomił trzy linie komunikacyjne na swoim terenie, co świadczy o fakcie, iż Starosta Milicki bierze pod uwagę problem wykluczenia komunikacyjnego mieszkańców Powiatu Milickiego i podejmuje — w granicach możliwości finansowych Powiatu Milickiego — realne działania w celu uruchomienia oraz rozwoju linii komunikacyjnych.
Mając na względzie całokształt przeprowadzonego w tej sprawie postępowania wyjaśniającego, zebrany i przeanalizowany materiał dowodowy, argumenty prawne i faktyczne, Komisja Skarg, Wniosków i Petycji Rady Powiatu Milickiego rekomendowała uznanie skargi za bezzasadną.
Czytaj też: Sukces! Szklarska Poręba polepszy komunikację miejską i stworzy plan rozwoju transportu
Fot tytułowe – centrum Milicza / CC-BY-NC-SA 4.0.
Informacja opublikowana w ramach realizacji projektu „Klimat na Dolny Śląsk” realizowanego przez Towarzystwo Benderowskie w partnerstwie z Towarzystwem Upiększania Miasta Wrocławia, finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny. Treść dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 4.0.
